Caerdydd

Oddi ar Wicipedia

Dinas Caerdydd

Daearyddiaeth
Statws:	Dinas (1905)
Pencadlys:	Caerdydd
Arwynebedd:	140 km²
Cód ONS:	12PT
ISO 3166-2:	GB-CRF
Demograffeg
Poblogaeth (2001)	305,353 2,181 / km²
Gwleidyddiaeth
www.caerdydd.gov.uk
Gweithgor:	Dim rheolaeth gyffredinol
AS:	Kevin Brennan Jon Owen Jones Alun Michael Julie Morgan

Logo y Cyngor

Caerdydd (Saesneg: Cardiff) yw dinas fwyaf a phrifddinas Cymru. Roedd Caerdydd yn dref fechan tan flynyddoedd cynnar y 19eg ganrif. Tyfodd yn gyflym gyda dyfodiad y chwyldro diwydiannol ac yn arbennig pan gysylltwyd y cymoedd â rheilffyrdd fel y gellid allforio glo o'r porthladd. Yn 1851 'roedd poblogaeth Caerdydd yn 20,000 ond erbyn 1911 roedd yn 182,000 ac erbyn 1991 roedd yn 269,000. Yn 1891 roedd Caerdydd yn allforio 708,000 o dunelli o lo: erbyn 1911 roedd yr allforion yn 10 miliwn tunnell.

Roedd porthladd Caerdydd yn cael ei adnabod fel Tiger Bay, ac ar un adeg hwn oedd un o borthladdoedd mwyaf prysur y byd. Ar ôl cyfnod hir o ddirywiad, mae'r ardal wedi cael ei hadnewyddu fel Bae Caerdydd. Gobeithir y daw yn ardal boblogaidd ar gyfer y celfyddydau, bywyd nos ac adloniant. Daw'r twf aruthrol yma ar ôl adeiladu argae ar draws y bae, gan greu llyn enfawr.Yr oedd hyn yn ddadleuol iawn ar y pryd, ac yr oedd hefyd yn ofid fod y gymuned leol a oedd yn bodoli yn Tiger Bay yn cael ei chwalu. Ym Mae Caerdydd yr ymsefydlodd Cynulliad Cenedlaethol Cymru, ac yno mae Canolfan y Mileniwm sydd yn gartref i Urdd Gobaith Cymru ac Opera Cenedlaethol Cymru yn ogystal â Stadiwm y Mileniwm.

[golygu] Hanes

Ymwelodd Gerallt Gymro â Chaerdydd yn ystod ei daith trwy Gymru yn 1188.

[golygu] Cestyll

Castell Caerdydd
Castell Coch
Castell Sain Ffagan

[golygu] Ardaloedd

Map o Gaerdydd, 1946

Mae gan Caerdydd nifer fawr o faestrefi yn ei hamgylchynu. Mae'r rhain yn cynnwys:

Y Rhath, Llandaf, Yr Eglwys Newydd, Llaneirwg, Y Mynydd Bychan, Treganna, Pen y Lan, Rhiwbeina, Y Sblot.

[golygu] Trafnidiaeth

Mae'r rhwydwaith trafnidiaeth cyhoeddus yn y ddinas yn cael eu rhedeg gan Bws Caerdydd y Trenau Arriva Cymru. Mae'r rhwydwaith yn cynnwys wyth llinellau reilfford i Faesteg, Fro Morgannwg a Faes Awyr Caerdydd, Dreherbert, Ferhtyr Tydfil ac Aberdâr, Goryton, Rhymni, a Fae Caerdydd. Mae gan y ddinas 22 gorsafau fel y Gorsaf Caerdydd Canolog a Caerdydd Heol Y Frenhines. Mae nhw'n yn y ganol y ddinas.

Mae'r Maes Awyr Rhyngwladol Caerdydd yn y Bro Morgannwg.