Skandijum
Sa Wikipedije, slobodne enciklopedije
| Skandijum | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Općenito | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Hemijski element, Simbol, Atomski broj | Skandijum, Sc, 21 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Serija | Prijelazni metali | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Grupa, Perioda, Blok | 3, 4, d | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Izgled | srebreno bijeli metal | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Zastupljenost | 5 · 10-4 % | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Atomske osobine | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Atomska masa | 44,955910 u | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Atomski radijus (izračunat) | 160 (184) pm | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Kovalentni radijus | 144 pm | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Van der Waalsov radijus | - pm | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Elektronska konfiguracija | [Ar] 3d1 4s2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Broj elektrona u energetskom nivou | 2, 8, 9, 2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Izlazna energija | 3,50 eV | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1. energija ionizacije | 633,1 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2. energija ionizacije | 1235,0 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 3. energija ionizacije | 2388,6 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Fizikalne osobine | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Agregatno stanje | čvrsto | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Mohsova skala tvrdoće | 2,5 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Struktura kristala | heksagonalna | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Gustoća | 2985 kg/m3 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Magnetizam | - | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Tačka topljenja | 1814 K (1541 °C) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Tačka ključanja | 3103 K (2830 °C) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Molarni volumen | 15,00 · 10-6 m3/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Toplota isparavanja | 314,2 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Toplota topljenja | 14,1 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Pritisak pare |
22,1 Pa kod 1812 K |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Brzina zvuka | m/s | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Specifična toplota | 568 J/(kg · K) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Specifična električna provodljivost | 1,77 · 106 S/m | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Toplotna provodljivost | 15,8 W/(m · K) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Hemijske osobine | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Oksidacioni broj | 3 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Oksidi | Sc2O3 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Elektrodni potencijal | -2,077 V (Sc3+ + 3e- → Sc) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Elektronegativnost | 1,36 (Pauling-skala) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Izotopi | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Sigurnosno obavještenje | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Oznake upozorenja | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Prah
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
R: 11 (prah) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| S: 16 (prah) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ukoliko je moguće i u upotrebi, koriste se SI osnovne jedinice. Ako nije drugačije označeno, svi podaci su podaci dobiveni mjerenjima u normalnim uslovima. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Skandijum (Sc, latinski - scandium) je metal IIIB grupe. Ima 15 izotopa čije se atomske mase nalaze između 40-51. Stabilan je samo izotop čija je atomska masa 45, koji čini skoro 100% njegovog izotopa u prirodi. Zastupljen je u Zemljinoj kori u količini od oko 16 ppm (ang. parts per million) u obliku minerala torteveitita. Otkrio ga je Lars Fredrik Nilson 1879 u Uppsal-i, u Švedskoj.
[uredi] Osobine
Jedini poznati spojevi skandijuma su njegove soli sa ostatcima organskih kiselina i hidridi. Ti spojevi nemaju nikakav praktični značaj. Skandijum je srebrnast, mek metal. Na vazduhu se lako prekriva slojem oksida Sc2O3 zlatne boje. Reaguje sa vrućom vodom, sa kiselinama gradi soli. Vrlo dugo je imao samo teorijski značaj i nije imao nikakvu praktičnu primjenu. Ipak u zadnje vrijeme počeo je da se koristi kao dodatak za legure od kojih se prave antene za mobilne telefone, jer on poseduje jedinstvene elektromagnetne osobine koje dozvoljavaju redukciju veličine tih antena.
