Uranijum

Sa Wikipedije, slobodne enciklopedije

Uranijum (U, latinski - uranium) - je aktinoid III B grupe. Među elementima koji se prirodno javljaju na zemlji ima najveći atomski broj a(92), slabo je radioaktivan. Prirodni uranijum se javlja u obliku 2 izotopa ²³⁵U (manje od 1%) i ²³⁸U (preko 99%). Izotop ²³⁵U podliježe spontanom razdvajanju jezgra pod uticajem termičnih neutrona. Izotop ²³⁸U prima neutrone uslijed čega se pretvara u ²³⁹Pu (plutonijum). Vještačkom izotopu ²³³U se takođe razdvaja jezgro, dobija se bombardovanjem ²³²torijuma neutronima.

Sadržaj 1 Osobine elementa 2 Zastupljenost 3 Jedinjenja uranijuma 4 Primjena 5 Historija

[uredi] Osobine elementa

Čist uranijum je srebrnobijeli metal ogromne gustine (65% veće nego gustina olova), gradi altotropske modifikacije:

• alfa - stabilna čak do 667,7°C
• beta - stabilna između 667,7 C i 774,8°C
• gama - stabilna od 774,8°C pa sve do temperature topljenja.

Uranijum u obliku praška je samozapaljiv.

[uredi] Zastupljenost

Uranijum je zastupljen u obliku hemijskih jedinjenja u količini od 2,4 ppm u prirodi koja nas okružuje. Može se naći u stijenama, vodi, biljkama, životinjama, pa čak i u ljudskom organizmu. U većoj količini se javlja i u mineralima, od kojih su najvažniji:

• uranit U₃O₈ i
• K₂(UO₂)₂(VO₄)₂•2H₂O

Najveće zalihe ruda uranijuma se nalaze u: Kongu, sjevernoj Kanadi, SAD (Utah, Colorado)...

[uredi] Jedinjenja uranijuma

Hemijska jedinjenja uranijuma su otrovna. Uranijum reaguje sa kiseonikom iz vazduha, a kad se pretvori u prah onda se pali. Reaguje sa kiselinama sumpora, hlora, fluora.

[uredi] Primjena

Osnovna primjena uranijuma je korištenje njegovih izotopa ²³⁵U kao materijala za proizvodnju atomskih bombi, nuklearnih reaktora u nuklearnim elektranama kao i za pokretanje podmornica.

Ostale primjene uranijuma:

• Koristio se u keramici za bojenje. Više se ne koristi zbog zračenja.
• ²³⁸U se pretvara u plutonijum u atomskim reaktorima
• Metalni uranijum se zbog velike atomske mase koristi kao štit u generatorima sa X zračenjem.
• Koristi se i u fotografiji te u hemijskoj analizi.

[uredi] Historija

Uranijum u obliku prirodnog oksida se koristio od 79 godine, za bojenje proizvoda od stakla u zlatnu boju (zlatno staklo sa 1% oksida uranijuma je pronađeno nedaleko od Napulja u Italiji.

Kao element poznat je od 1789. godine.