Etruria

Diwar Wikipedia, an holloueziadur digor

Etruria — a veze anvet Tyrrhenia peurliesañ er mammennoù gresianek ha latin — eo anv ar vro ma oa an Etrusked o chom en Henamzer. Ur vro e-kreiz Italia a vremañ eo, en tolead a c'holoe ul lodenn eus Toskana, Latium, Emilia-Romagna hag Ombria a vremañ.

Er vro-se, en Hanternoz Roma, e veve, etre an VII^vet hag ar I^añ kantved a-raok Jezuz-Krist, ur bobl anvet Tuscii pe Etrusked gant ur yezh ha kustumoù disheñvel diouzh re hec'h amezeien. Setu perak e voe kredet gant kalz e oa deuet an dud en ur bagad, o tegas ganto yezh ha kustumoù. Pa seller a dost, koulskoude, e weler n'eus koulz lavaret hini eus ar c'hustumoù-se na gaver e bar tro-war-dro da Etruria. An etruskeg ivez a c'hell bezañ bet unan eus ar yezhoù komzet en Italia a-raok ma teuas al latin ha yezhoù indezeuropek all kar dezhañ. Berr-ha-berr : pobl an Etrusked, evel kalz a bobloù all, a oa marteze en em furmet tamm-ha-tamm, ha n'eus ket ezhomm ijinañ un divroadeg.

An Etrusked a anaveze mat ar mor. O listri a yae dre-holl er Mor Kreizdouar. Marc'hadourien e oant (laeron-vor ivez), ha traoù a bep seurt a gaver en o bezioù, degaset ganto da heul o beajoù. Gwerzhañ a raent metaloù boutin a gavent en o bro. Se oa dreist-holl etre an VIII^vet kantved kt JK hag ar VI^vet kantved kt JK. Diwezhatoc'h e kreskas galloud Bro-C'hres ha Kartada war ar morioù, hag an Etrusked a gollas o finvidigezh hag o nerzh, hag a voe lonket gant ar HenromaRomaned goude bezan bet pell er c'hreisteiz, betek Kampania, ha pell ivez er biz betek traoñienn ar Po ha Mor Adria.

[kemmañ] Taolenn keodedoù Etruria en Etruskeg, e Latin, hag en Italianeg

Etruskeg Latin Italianeg Keodedoù an Dodecapoli Aret- Arrētium Arezzo Chaire, Chaisrie, Caisra, Cisra Caere, Agylla Cerveteri hag e frazione Ceri Clevsin Clusium, Camars Chiusi Curtun Cortōna Cortona Perusna, Persna Perusia Perugia Pupluna, Fufluna Populōnia Populonia Tarchuna, Tarchna Tarquinii Tarquinia, Corneto Vatluna, Vetluna Vetulōnia Vetulonia Veia Veii Dilezet Velathri Volaterrae Volterra Velch, Velcal, Velcl Vulci Volci Velzna- Volsinii Bolsena or Orvieto? Keodedoù all eus Etruria[1] Capna Capena Capena Careiae, Careae Galera, dilezet hiziv Cusi Cosa Orbetello Hepa? Heba (Anv gresianek) Magliano (e Toskan) Narce? Narce Mazzano Romano Nepete, Nepet Colonia Nepensis Nepi Rusellae E-kichen Roselle Terme hiziv Saena?, Sena Saena Siena Sveama-, Suana Suana Sovana Statna? Statōnia Poggio Buco Surina, Surna Surriīna Viterbo? Suthri Sutrium Sutri Tlamu Telamōn Talamone (Tular) Tuder Todi Visul, Vipsul Faesulae Fiesole

Etruskeg Latin Italianeg Norzh Italia Arimna Ariminum Rimini Atria, Hatria Adria Adria Ceisna Caesena Cesena Felsina Bonōnia Bologna Manthva Mantua Mantua, Mantova Misa? Marzabotto Mutina Mutina Modena Parma Parma Parma Ravena, Ravna Ravenna Ravenna Spina Spina Dilezet Su Italia Acerrae Acerra Capua, Capeva Capua Capua Inarime(?) Pitecusa, anv gresianek Pithekoussai Ischia Irnthi Salernum Salerno Nula, Nuvla Nola Nola Pumpai? Pompeii distrujet Ruma Rōma Roma Suessula Dilezet Tuscana, Tuscna Tuscāna Tuscania Korsika Alalia Aleria Aleria

[kemmañ] Levrlennadur

• Bonfante, G., L. Bonfante, The Etruscan Language. An Introduction, Manchester University Press, 2002
• Dennis, George, George Dennis (explorer), The Cities and Cemetaries of Etruria, 1848, John Murray, London. Gallout a reer pourchas al levr-se war lec'hienn-mañ.

[kemmañ] Notennoù

1. ↑ Lodennoù eus Etruria e-kichen Roma zo bremañ e Lazio. Kavout a reer er roll-se ar c'heodedoù betek an Tiber.