Israel

Israel isch en Staat in Asie ( Nahe Oschte), wo a Syrie, de Libanon, Ägypte, Jordanie und a d Palästinensischä Autonomiegebiet grenzt. Im Weschte isch s Middelmeer und im Süde dr Aqaba Golf wo ins Rote Meer füehrt.

Inhaltsverzeichnis

1 Mission
2 Geographi
3 Landschaft
4 Gsellschaft
5 S bolitischi Syschtem
6 Quelle

[ändere] Mission

Dr Schdaat Israel isch entschdande, für ass d Jude än eigene Schdaat haige, wo si nit abhängig wäre von erä nidjüdische Mehrheit. D Unabhängikeitserklärig vo 1948 verschbricht, ass Israel dr Iiwanderig vo de Jude wurd offe si, aber au ass es sich em Wohl vo alle Iiwohner wurd widme und ass alli Bürger ohni Unterschiid vo Religion, Rasse und Gschlächt soziali und bolitischi Gliichberechtigung wurde ha.

[ändere] Geographi

Israel lit uf där Landbrug zwüsche Asie u Afrika. Unglöst bzw. umstritte isch de endgültig Status vom Gazastreife im Südweschte und em Weschtjordanland im Oschte. Dä Gazastreifen und Teil vom Weschtjordanland stönd under der Verwaltig vo de palästinensische Autonomie Behörde.

[ändere] Landschaft

I dä Längi misst s'Land vo Norde bis zum Süde 470 km. Di breitischdi Stell vom Land misst 135 km, d schmalschte nur 15 km. Israel laat sich in vier Regionä inteilä: D Mittelmeerküschtä, d Hügellandschaft im Zentrum, d's Jordantal und d Negev-Wüesschti.

Dä Negev hät ä Flächi vo ca. 12.000 km² und stellt dämit meh als d Hälfti vo Israels Landflächi dar. Geographisch ghört er zu Sinai-Wüeschti. D Wüeschtiregion fangt im Norde öppe uf dä Höchi vo Beerscheba und ended bi Eilat, dä südlichschte Stadt Israels. D Grenze zu Jordanien bilded d Arava-Senki.

[ändere] Gsellschaft

Die israelisch Gsellschaft isch sehr inhomogen und stark prägt vo den Interessekonflikt zwüsche de verschiednige Bevölkerigsgruppe. Öppe drei Viertel vo de Iiwohner si jüdisch, dr Räscht isch zr grosse Mehrheit arabisch. ^[1]

[ändere] Jude

D Jude si zum gröschte Deil sekulär oder traditionell, nur ä Minderheit isch religiös, die meischte drvo orthodox oder ultra-orthodox und numen ä chliine Deil ghört de konservative oder reformierte Bewegige a, wo im Uusland meischtens massgäbend si. Die jüdisch Gsellschaft isch aber au gschpalte nach em Land, oder ehnder em Kulturkreis, vo wo si cho si. D Unterschied zwüschen europäische Juden und de sogenannte öschtlige Jude, wo uus arabische Länder iigwanderet si, isch am gröschte gsi in de fufzger und sechzger Johr vom letschte Johrhundert. Hützudag si si sich schtark nöcher cho und bilde ä zimlig homogeni Gsellschaft wos de neuen Immigrante us Russland und Äthiopie nit eifach macht sich z integriere.

[ändere] Nitjude

Die meischte Nitjude si Araber, drvo a chlii weniger as nün Zähntel sunnitische Muslime und dr Räscht Chrischte^[2] wo zu verschiednige Chille ghöre. Es git no Druse, won än eigeni Religion hai und sich meischtens nit mit den Araber düen identifiziere, nitjüdischi russischi Immigrante wo mit ihrne jüdische Familienaghörige nach Israel cho si, muslimische Tscherkesse, und anderi Gruppe.

[ändere] Zsämmeläbe

Au wenn sich im öffentliche und im Gschäftsläbe die einzelne Mensche vo verschidnige ethnische und religiöse Hintergründ vermische und mit wenig Broblem zsämme schaffe, sobald s ums Zsämmeläbe goht git s Broblem. D Araber läbe zum gröschte Deil in ihren eigene Dörfer und Schtädt und dräffe sich gsellschaftlich wenig mit Jude. Will si aber verschidene Grossfamilie, Religione und Ethne aghöre git s immer wider Uusanandersetzige, zem Bischbil het dr Bau voner ä Moschee in Nazareth im Johr 2002 vil böses Bluet gschafft und isch denn vo dr Regierig aghalte worde.^[3]

[ändere] S bolitischi Syschtem

Israel isch ä parlamentarischi Republik mit indiräkter Demokratie. Alli erwachsene israelische Schtaatsbürger hai s Wahlrecht wenn si sich in de Wählerlischte hai lo iischriibe.

[ändere] D Knesset

S israelische Parlament, d Knesset, het 120 Mitgliider. Wahle finde alli vier Johr statt, usser wenn s Parlament es Gsetz zur Uflösig vom Parlament und früechi Neuwahle verabschiidet. Gwählt wärde Lischte, wo vo de Bardeie uffgschtellt wärde. Dr Wähler het bim Abschdimme kai Iifluss uf ihri Zsämmesetzig. Für zum die Abgeordnete z schütze vor möglige Verschtöss dur d Regierig gegen ihri Unabhängigkeit, cha nur d Knesset sälber d Immunitet vom ä Knessetmitgliid ufhebe.

[ändere] Dr Schtaatsbresidänt

Dr Schtaatsbresidänt wird vo dr Knesset in gheimer Abschtimmig gwählt. Si wichtigschti bolitische Rolle isch si Wahl vom Premierminischter, wo im allgemeine ä gwählte Knessetabgeordnete isch. Dr Schtaatsbresidänt het au s Rächt Begnadigunge z erdeile. Suscht isch si Rolle meischtens nur representativ.

[ändere] D Regierig

Dr Premierminischter wird vom Schdaatspresident ernennt und muess si Regierig vo dr Knesset lo guetheisse. Die wichtigschte Minischterie si s Minischterium vom Premierminischter, s Usseminischterium, s Verdeidigungsminischterium, s Inneminischterium, s Erziehigsminischterium, s Juschtizminischterium und s Finanzminischterium.

[ändere] Juschtiz

Es git drei Inschtanze: s Friidensgricht (Beit Mischpat haSchalom), s Bezirksgricht (Beit Mischpat mehozi) und s Oberschte Gricht (Beit haMischpat haelion), wo au as en Art Verfassigsgricht (Beit Din gavoah leZedeq, abkürzt Bagaz) fungiert. Wil Israel kai gschriibeni Verfassig het, het s Oberschte Gricht in de letschte Johrzehnt a schtarke Aktivismus afo zeige, und in Frooge wo d Gsetz kai Antwort gä, neui Richtlinie gsetzt, anschtatt d Lösig vo de Broblem im bolitische Brozäss z überlo.

Usserdäm git s d Arbedsgricht, d Verchehrsgricht, und die religiöse Gricht wo über Scheidig und anderi Aaglegeheite entscheide wo dr Schtaat de religiöse Inschtanze überloh het.

D Armee het ihri eigene Gricht, wo nit vo de zivile Gricht abhänge, usser em Oberschte Gricht wo in jedem Fall die högschti Inschtanz isch.

[ändere] Innebolitik

Die israelisch Innebolitik isch schtark vom israelisch-arabische Konflikt beiiflusst. Uf dr einte Siite hai d Juden Angscht vor Terroraschläg, Ragetenagriff und offnige Chrieg, während die israelischen Araber Gliichberechtigung verlange ohni barat z si Wehr- oder nit-sektoriale Zivildienscht z leischte.^[4]

[ändere] Bardeie

Die israelische Bardeie chönne in sächs Gruppe iiteilt wärde, wobii rächts und linggs mängisch weniger soziali, als uussebolitischi Definitione si:

Die draditionelle Linggsbardeie (Arbeitsbardei, Meretz)
Die draditionelle rächte Bardeie (Likud)
Die religiöse Bardeie, wo im allgemeine sich für sektorielli Interesse iisetze, usser dr national-religiöse Bardei wo in de letzschte Johrzähnt zuner ä rächtsradikale Bardei worden isch.
Die arabische Bardeie, wo wägen ihrer Uussebolitik no nie an dr Regierig deilgnoh hei, und wäge däm wenig Iifluss hei und d Interesse vo ihrne arabische Wehler nit guet chönne verträtte.
Die rächtsradikale Bardeie, wo dr Iifluss vo de Religiöse im Allgemeine sehr schtark isch au wenn si sich nit konfessionell gän, usser in dr Bardei "Unsri Heimet Israel" wo vor allem vo russische Iiwanderer gwehlt wird.
D Bardeie wo in dr bolitische Mitti si, verschwinden im allgemeine nach ei, zwei Wahle und wärde vo andere ersetzt.

D Bardeie wärde vom Schtaat finanziell underschtützt, je nach dr Zahl vo ihre Abgeordnete in dr Knesset.

[ändere] Quelle

Kategorie: Land | Judedum

See also ebooksgratis.com: no banners, no cookies, totally FREE.