שווארצע לאך
פֿון װיקיפּעדיע
אַ שווארצע לאך איז אַן אביעקט אין דער קאסמאס, וואס האט גאר א שטארקן כח המשיכה, און ציט צו זיך אלעס. אפילו ליכט ווערט צו איר געצויגן אויף א פאל וואס די ליכט קען נישט אנטלויפן פון דעם שווארצן לאך. ווייל די שנעלקייט פונעם לאך איז מער געשווינדער ווי די ליכט.
דער ערשטער וואס האט ארויפגענומען אין זיין געדאנק, אז עס קען זיין אין דער קאסמאס אזא שווערער מאסיווישער קערפער, איז געווען דער ענגלישער געאלאגער, 'דזשאן מיטשעל', אינעם יאר 1783. אויך האט דאס דער מאטעמאטיקער פיער סיימאן לופלאס אנטפלעקט, אינעם יאר 1796, נישט וויסנדיק אז דזשאן מיטשעל האט דאס שוין געהאט געדעקט.
ביזן 20סטן י"ה איז דער געדאנק נישט געווען גאר אנגענומען, צוליב דעם וואס דאן האט מען געקלערט אז ליכט האט נישט קיין מאסע און קען נישט ווערן דערצויגן דורך א כח משיכה. אבער נאך וואס אלבערט איינשטיין האט ערפינדן די אלגעמיינע רעלאטיוויטעט טעאריע אינעם יאר 1915, וואס ערקלערט אז די ליכט ווערט יא באיינפלוסט פון דעם כח המשיכה, און איר שנעלקייט פארענדערט זיך לויט דעם כח המשיכה, ד"ה אז די ליכט איז יא צוזאמגענומען פון טיילעכלעך און עס איז יא א מאסע, האט א דייטשער פיזיקער 'קארל שווארצבערג' אנטפלעקט, אז עס קען יא עקזיסטירן א שווארצע לאך פונעם פיזישן פונקט.
