Walonreye
Èn årtike di Wikipedia.
Li Walonreye (on pout eto scrire Waloneye), c' est l' mitan nonnrece del Beldjike. Politicmint, elle est rprezintéye pa l' institucion politike loméye Redjon walone po tot çou ki compete di l' economeye, et totes sôres d' ôtès sacwès, apus ki l' acsegnmint eyet l' culteure, ki sont moennés pal kiminålté Walonreye-Brussele (eyet l' kiminålté tîxhon-cåzante po les comenes avou l' almand come lingaedje oficir). Les dmanants del Walonreye sont lomés Walons.
El Beldjike redjonålijheye, li Walonreye respond al Flande eyet l' Redjon Brusselwesse.
|
|||
| Divize nåcionåle: Walon todi ! | |||
 |
|||
 |
|||
| Lingaedje oficir | francès eyet almand | ||
| Mwaisse-veye | Nameur | ||
| Minisse-prezidint | Rudy Demotte | ||
| Sitindêye
|
|
||
| Populåcion
|
|
||
| Imne nåcionå | Li Tchant des Walons | ||
L' essegne del Walonreye, c' est l' Cok walon.
L' ime del Walonreye, c' est l' Tchant des Walons.
Ådvins |
[candjî] Politike linwistike
Li Walonreye a deus lingaedjes oficirs, li francès eyet l' almand, tchake dins s' redjon, såf po çou k' est des institucions, insi metans l' almand est oficir å Pårlumint walon, wice k' i gn a des såles po des ratourneus.
Mins l' politike linwistike prôpmint dit ni compete nén å Govienmint walon, mins åzès govienmints des kiminåltés; çou ki fwait ki les les lingaedjes do payis come li walon n' ont pont d' aspoya oficir.
Linwincieuzmint, les lingaedjes cåzés el Walonreye sont les deus lingaedjes oficirs, li francès (sol cåzu tot l' teritwere) eyet l' almand (sol teritwere del Kiminålté tîxhon-cåzante); eyet les shijh lingaedjes do payis, li walon, k' est ki rascovere li pus grand boket (li Walonreye walon-cåzante), li picård, li tchampnwès, l' lorin, li lussimbordjwès eyet l' ripuwaryin.
[candjî] Provinces
[candjî] Istwere
E 13inme sieke, li teritwere del Walonreye d' asteure esteut pårti inte li Principåté d' Lidje, li Conteye di Nameur, li Dutcheye del Braibant, li Conteye do Hinnot, li Dutcheye do Lussimbork, li Principåté di Ståvleu-Måmdey, li Dutcheye do Limbork, li Conteye di Dålem.
[candjî] Economeye
[candjî] Eploye
E 2003, gn aveut 96 åcint des eterprijhes k' avént moens di 50 djins. Ûtante-deus åcint avént moens di 10 djins. Gn aveut k' 680 societés k' eployént dipus d' 200 djins, metowes purade so Lidje et sol Hinnot. Cwarante-nouv djins so 100 estént eployîs (-eyes) dins des eterprijhes, 31 so 100 a l' Estat, et 20 so 100 estént a leu boûsse. Li Flande aveut, li minme anêye, bråmint moens di djins a l' Estat (20 åcint).
[candjî] Amontaedje d' eterprijhes
Si on louke li porcintaedje des amonteu(se)s d' eterprijhes eneviè li totå des bouteus dins les payis d' l' OCDE, on voet k' el Walorneye avou ses 3,6 djins so 100 k' ont amonté leu prôpe pordjet po wangnî leu crosse, est lon padrî des payis come les Estats-Unis (10,5), l' Irlande (9,1), k' ele est å cou d' l' Almagne (5,2) et des Bas-Payis (4,6), mins k' ele bate li France (3,2), li Flande (2,6), li Rûsseye (2,5) eyet l' Djapon (1,8).
[candjî] Tchômaedje
Li Walonreye a on pus gros porcintaedje di foû-posse kel Flande, mins elle a moens di tchômeu k' Brussele, dispu 1993.
[candjî] Rivnou par djin
Li rivnou par djin e 2004 esteut di 12.357 uros (disconte di 14.026 € pol Flande et 11.309 € po Brussele.
[candjî] Vicance
So totes li stindêye del Walonreye, sins waitî les lingaedjes do payis, gn a des dujhances ki sont le sminmes.
[candjî] Amagnîs et abwessons tipikes
Bråmint des amagnîs et abwessons pår walons, c' est des cofrereyes k' endè fwaiynut li rclame.
[candjî] Amuzmints
- les dicåces.
