Motî:verbok

Èn årtike di Wikipedia.

verbok

I. [o.n.]

1. tolu u biesse des doûcès croeyances walones, k' a l' tiesse et les pîs d' on bok, et l' coir d' èn ome avou des grands vetes pwels, et kel Diale tént al laxhe. Li diale a-st arivé avou ene drole di biesse k' i moennéve, tot lyi criyant "Hû, verbok" (rat. da T. Delogne). Li Djôzef n' esteut nén trop seur, li verbok li vleut a tot moumint souker (E. Benoit). F. bouc vert, satyre, chèvre-pied, "verbouc".

2. crodjambot po les efants, mins purade po les djonneas el les djonnetes ki sont foû-z et houte, ki court après zels et lzès souker al fén do porshuvaedje. Padrî l' houyire del Vå Bnoete, gn aveut-st on verbok (Motî da Haust). Mannet djonne ome ki vs estoz, avoz veyou les coines do verbok ? (Motî da Gilliard). ^[1] >> esse porshuvou do verbok: n' aveur nole tchance. F. avoir la guigne, la malchance. >> Ass veyou l' verbok ? dijheye a onk k' est blanc come ene makêye d' aveur stî sbaré.

3. (pa stindaedje) ome k' on voet evi, mannet u vicieus. , ci-la ! Mais alez vz î fiyî, vozôtes, a ç' laid verbok la : i s' pout co måvler et si rvindjî (J. Selvais). F. salaud, débauché, homme grivois, luxurieux. ^[2]

4. veråt. F. verrat. >> esse glot come on verbok: esse foirt glot. F. gourmand. >> nareus come on verbok: nareus come onk k' a s' narene ki racrole a l' odeur d' on veråt. F. sensible aux odeurs, délicat. ^[3] >> Sacré verbok !; u : >> A l' rossea verbok !; u : >> A l' laid verbok ! : dijhêye po rprotchî ene sacwè a onk k' a må fwait. On dit eto : "laid veråt, laid godi". "F. enfant de salaud, sacripant, dévoyé, crapule.

5. cok d' awousse. Ele schoûte les gros verboks ki fjhèt tchîpyî leus rexhès pates (J. Calozet). F. sauterelle verte. ^[4] [5] >> Dji vôreu k' ti våyes sol verbok: dijhêye po-z evoyî on soyant å diale. F. va te faire pendre ailleurs.

6. pitite usteye ki va bén (loukîz a : diale), copurade : a) ene pitite îpe al mwin . On dit eto: zigzag. F. herse. b) on verin d' cårire. F. vérin. ^[6]

7. sipawta. F. épouvantail. ^[7]

II. Verbok [n.pr.]

1. no d' on rlomé verbok, k' est loukî come li Diale lu-minme.

2. såvaedje no.

Ådvins 1 Etimolodjeye 2 Disfondowes 3 Sicrijhas ezès motîs 4 Hårdêyes divintrinnes 5 Sourdants

[candjî] Etimolodjeye

cawete gayele "ver-" (cawete for-) + bodje (bok), teribe bok, bok candjî a ôte tchoi; ^[8] pal voye do tîxhon ^[9], ricomprins come l' aplacaedje di "vert + bok". ^[10]

[candjî] Disfondowes

vèrbok, vèrbouk, vêrbouk; Gm Vârbouk ^[11].

[candjî] Sicrijhas ezès motîs

verbok 

vèrbok [C106], vèrboc [C1, C9, C100, O0], vèrbouc' [E1, E170], vêrbouc [O0], verbouc [S109], vêrbouk [E213], vèrbo [E1, E170], vèr bok (Fr. verbouc) [G208], nén dins C8, C13, C57, S0, S24, S25, S40, S41, E2, E21, E34, E167, E203, E212, O2, O3, O4, O5, O100, G152, G209 ^[12].

[candjî] Hårdêyes divintrinnes

• Dipus d' racsegnes sol verbok (doûce croeyance)
• Dipus d' racsegnes sol verbok k' on manceye les efants
• Dipus d' racsegnes so les verboks (coks d' awousse)
• Dipus d' racsegnes sol verbok (îpe)
• Li mot "verbok" a stî calké e francès d' Walonreye ("verbouc")

[candjî] Sourdants

1. ↑ dins C106, E170, E213 (loukîz al Djivêye des motîs).
2. ↑ dins C9, C106, O0 (loukîz al Djivêye des motîs).
3. ↑ dins O0 (loukîz al Djivêye des motîs); dandjreus pa acmaxhaedje di veråt et bok, tot rapinsant l' sinse d' ome vicieus.
4. ↑ ALW 8. notûle 148.
5. ↑ pa stindaedje des fåves almandes, la kel verbok potche ådzeu d' l' Aiwe do Rin (A. Doppagne, Esprits et génies du terroir, Duculot, Djiblou, 1977, ISBN 2-8011-0129-X; p. 119).
6. ↑ A. Doppagne, come cial ådzeu, p. 128.
7. ↑ sinse rilevé a bôvetchén (A. Doppagne, come cial ådzeu, p. 128).
8. ↑ rediveuse etimolodjeye.
9. ↑ neyerlandès "weerbok" (FEW 17, 552a); almand "werbock" (Motî da Haust).
10. ↑ A. Doppagne, come cial ådzeu, p. 108.
11. ↑ vârt-bouc, ramexhné a Aviote, el Gåme di France pa A. Doppagne, come cial ådzeu, p. 112.
12. ↑ Loukîz al Djivêye des motîs.