Shijhes et Paskeyes
Èn årtike di Wikipedia.
Shijhes et Paskeyes, (sicrît Chîjes èt Pasquéyes), c' est l' tite d' ene coirnêye e walon del gazete e francès del province di Nameur Vers l' Avenir. Li prumî limero a parexhou li 5 di may 1946. "Shijhes et Paskeyes" shuveut ene ôte coirnêye e walon, ki vudeut divant l' guere di 1940 (do 9 di djanvî 1935 å 30 di måss 1939) et ki s' loméve Tapans ene divize.
Ådvins |
[candjî] "Shijhes et Paskeyes" fwait les djonnes
"Shijhes et Paskeyes" a siervi d' modele po des sfwaitès coirnêyes dins les ôtes gazetes del troke di "Vers l' Avenir":
- Cwand dji n' sai rén, dji m' tai, dins L'Avenir de Luxembourg, k' a cmincî diviè 1975, et s' a djoké e 2003.
- Inte di nos soeye-t i dit dins L'Avenir Huy-Waremme, ene coirnêye di prôze nén racontrece, sicrîte pa Charly Dodet, et k' a cmincî li 14 di decimbe 1977 et s' djoker diviè 1998.
- Droldimint assez, dins Le Courrier Le Jour, ene gazete del minme troke pol Hôte-Årdene, gn a måy yeu ene coirnêye e walon.
[candjî] Cotnou
C' est tos tecses di belès letes. Bråmint des arimeas, eto del prôze. Gn a la, avou, del riclame po les lives e walon, et po les etrevéns e walon. Sovint ces anonces la sont fwaites e francès. A pårti des anêyes 2000, gn a yeu eto des djeus et des advineas, bråmint adjinçnés pa Chantal Denis. Dins "Cwand dji n' sai rén, dji m' tai", gn aveut la des belès letes e walon et e gåmès. Dins "Inte di nos soeye-t i dit", c' est purade do gaztaedje so ls etrevéns ki s' passnut so Hu et sol province di Lidje.
[candjî] Manaedjmint di "Shijes et Paskeyes"
"Shijes et Paskeyes" eyet "Cwand dji n' sai rén, dji m' tai" sont / estént manaedjeyes pås "Relîs Namurwès". Tos les scrijhaedjes sont rashîs e Feller. Foirt rålmint, dins les dierinnès anêyes, sacwants tecses e gåmès estént rmetous dins li scrijhaedje do scrijheu (ki n' vleut nén esse eplaidî e Feller). C' est sovint li prezidint des Relîs (Joseph Calozet, pu Lucien Léonard, pu Lucien Somme) ki s' ocupe del coirnêye. Il î pout fé passer des bokets k' ont ddja rexhou dins les Cayés Walons. C' est eto ene boune plaece po-z publiyî les prumirès sayes des djonnes sicrijheus. Eto les scrijhaedjes di sovnances u des fåves ki n' trovrént nén plaece dins ene rivowe di belès letes. Divant les scrijhaedjes éndjolikes, gn a veut sovint des flotches inte li tecse evoyî al gazete et li rtapaedje pa on copisse nén trop å corant do walon. "Inte di nos soeye-t i dit" a stî manaedjeye pa ene seule djin. Eto, ele s' a djoké cwand Charly Dodet a cwité.
[candjî] Les coirnêyes e walon des gazetes Vers l'Avenir et l' sorvicance do walon
Avou do walon spårdou dins tos les manaedjes di deus troes provinces, on côp par samwinne, disk' a tote ene pådje di gazete, les coirnêyes e walon des gazetes Vers l'Avenir ont stî onk des mwaisses media k' a permetou å walon di passer houte del laide passe des anêyes 1960-1970, la k' il esteut foirt ribouté. Ene cåkêye di scrijheus e walon ont cmincî å scrire tot lijhant des bokets dins ces gazetes la. Metans, Jean Guillaume s' a metou a scrire des arimeas e walon cwand il a yeu léjhou ene sacwè da Camille Delvigne dins "Shijhes et paskeyes". Lucien Mahin, Emile Pècheur, Athur Schmitz ont tertos cmincî a scrire dins L'Avenir du Luxembourg.
[candjî] Sourdants
Guy Delvaux, vîs papîs des Relîs Namurwès.
