Betchfessî ô
Èn årtike di Wikipedia.
Li betchfessî ô, c' est on betchfessî scrijha ki rascovere des prononçaedjes ô, on eyet oû.
Les mots les pus corants, c' est trô, côp, sô, sôle (k' a boevou dtrop), sô 2 (cwårs), ôre : dj' ô bén, il ôt deur, ôte, hôt.
Li prononçaedje est foirt naziålijhî e l' Årdene (cåzu on, a té pont ki sacwants scrijheus scrijhèt "ON") eyet al bijhe di Tchålerwè eyet di Nameur (cåzu tot l' walon Braibant).
A Nameur, il est prononcî come on long O; dabôrd omofone do prononçaedje do betchfessî å dins l' minme payis. Il a stî lontins scrît "au" (on trau, on "aute cau"). Il a stî rmetou dizo li scrijhaedje "ô" pa Jean Guillaume. Les mots k' el contnèt fourît-st eplaidî insi dins l' motî namurwès da Lucyin Léonard.
Dins l' Payis d' Nivele eyet d' Vå-addé-Rozire, il est todi prononcî "oû" a tot côp bon.
E l' Årdene nonnrece, po sacwants mots, il est prononcî come e francès (coup, trou).
Li lete ô riprezinte cobén ôte tchoi kel betchfessî ô.
Li betchfessî ô n' a nén l' minme sipårdaedje ki l' oyon O/OU.
[candjî] Istwere do betchfessî ô
C' est onk des prumîs betchfessîs. Il aveut ddja stî atåvlé oficirmint dins l' franwal Walo + pa Jean Germain eyet Lorint Hendschel (1992).
[candjî] Etimolodjeye
Å pus sovint, li betchfessî ô provént d' on longou "o".
- cô (latén collum)
- côp (grek colaphos)
- fô (latén follis)
- ôre (latén audire divni odire : dins l' vî latén "au" si dijheut "aw", mins radmint, on a dit "o")
- sô, sôle, sôlêye (latén "satullus" divnou saol)
- sô, sôdård (latén solidus)
- trô (gålwès tnoc, troc)
- vôte (latén volvita)
Gn a kékès foû rîles, ki vnèt etimolodjicmint d' on bodje avou l' shuvion "AL" k' a fornaivyî : divni "au" (aw), adon "o", adon "ô"...
[candjî] Hårdêyes difoûtrinnes
- Des esplikêyes sol betchfessî ô (e francès)
- Sicole po ls efants avou l' betchfessî ô (e walon)
