Motî:côp
Èn årtike di Wikipedia.
côp [o.n.]
1. bouxhaedje. F. coup, choc. >> a grands côps: foirt. F. allègrement. >> d’ on bea vî côp: foirt. I bouxhe d' on bea vî côp. Dj' a rî d' on bea vî côp. Li secretaire a fwait saveur ås Contribucions ki Victor s' aveut agrandi: i lyi ont rmonté ses taeyes on bea vî côp (A. Laloux). F. franchement, nettement. >> vey li côp d' tins: : vey çou ki va s' passer djusse après. F. prévoir. >> taper l' côp foû°. >> abate deus djaeyes d' on côp d' warokea°.
2. (pus stroetmint) brut fwait pa ç' bouxhaedje la. F. coup, bruit. >> sol côp d' deus eures: a pô près a deus eures. >> sol côp; u >> sol côp so l' eure: do côp. Dji va rivni sol côp et dji n' vous vey cial ki des vigreus vizaedjes (M. Peclers). On dit eto: sol pî sol tchamp. F. tout de suite, à l' instant même. >> bouxhî come on côp d’ fizik, come on côp d' tonwere: bouxhî foirt. >> esse ås cwate cinte côps: transi, esse tot en afwaire. F. être inquiet.
3. (pus stroetmint) coixheure fwaite pa ç' bouxhaedje la. F. coup, blessure. >> Les mwais côps tcheyèt sovint so ene mwaije biesse: Les djins ki sont metchants, c' est zels k' il lsi arive corade des maleurs. >> C’ est co on bea côp dé on laid: on-z a yeu on côp, mins k’ åreut polou esse bråmint pus pire. F. ça aurait pus être plus grave.
4. tchaeke ricminçaedje d' ene sacwè. On dit eto: feye. F. coup, fois. >> on bea côp: on bea djoû. F. une fois, un beau jour. >> gn aveut on côp...: dijhêye po cmincî ene fåve. F. il était une fois. >> i n' fåt k' on côp: dijhêye po sohaiter ene sacwè ki shonne impossibe. F. il suffirait d'une fois. >> î rwaitî a deus côps: si dismefiyî. F. être prudent. >> e côps pareys: a ces moumints la. C' esteut on toû da Gustene, li Crawieuse Agaesse come on l' louméve e côps parey (J. Calozet). F. en pareil cas. >> C’ est l’ prumî côp ki bouxhe: çou ki s’ decide li prumî cop va moenner l’ cayet lontins. >> c’ est on troejhinme côp k’ on voet les mwaisses: dijhêye divant di fé ene troejhinme saye. F. la troisième fois sera la bonne. >> Deus côps n' si batèt nén: dijhêye cwand on racmince ene sacwè.
5. djouwaedje (a on metou djeu). F. coup. >> aveur ostant d' côps d' bon: poleur co djouwer ostant d' côps. >> li côp ki pete; u >> li côp ki pete et ki n’ crake nén ; u >> li côp ås djaeyes: a) (cwårdjeus) dijhêye cwand on va djouwer ene cwåte ki va decider do wangnant do djeu. F. coup décisif. b) idêye ki schove les ôtes evoye. F. argument décisif. >> si on pôreut rawè s' côp d' cayô !: si on pôreut ricmincî çou k' on-z a fwait. F. si c’était à refaire…
6. (måhonteus) cougnaedje. F. coït. >> fé s' côp: båjhî ene comere. F. tirer son coup >> pitit côp; u >> côp al pixhote: cougnaedje å matén (cwand on-z a håsse di pixhî). On côp al pixhote, ça n' rind nén grosse (ramexhné pa O. Colson). F. coït matinal.
| côpreye (v.v.m.) [f.n.] volêye di côps (d' ene clotche). >> souner l' côpreye: souner ene volêye di côps d' ene clotche po-z advierti les djins d' ene sacwè. On dit eto: ricôper. Loukîz a : Côpareye. F. sonner le tocsin.
Parintêye sol minme sinse :
- ricôper
Minme sourdant etimolodjike :
Mots d' aplacaedje :
- côp d' pî
- côp d' air
- beacôp
- pacô, padecô
- tenoncô, tot d' on côp
- a côps
- d' on plin côp
