Maximiliaan I
Uit Wikipedia
| 1459 – 1519 | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 |
||||||
| Keizer van ’t Illig Rôoms Ryk | ||||||
|
||||||
| Aartsertog van Oostnryk | ||||||
|
||||||
|
Maximiliaan I (Wiener Neustadt, 22 moarte 1459 – Wels, 12 januoari 1519) was de Duutsche keizer van 't Illig Rôoms Ryk (1493-1519). Je wierd ook Maximiliaan van Habsburg of Maximiliaan van Oostnryk genoemd omdat ’n stamt van ’t uus van Habsburg en aartsertog van Oostnryk was.
Inoud |
[bewerkn] Zyn jeugd
Maximiliaan is d’n tweeëntwintigstn moarte 1459 geboorn in Wiener Neustadt. Je was d’n enigstn zeune van keizer Frederik III en Eleonora van Portugal. D’n neegntienstn augustus 1477 trouwdegt ie mè Maria van Bourgondië, dochter van Karel den Stoutn, ertog van Bourgondië. D’n tweeëntwintigstn juni 1478 is under zeune Filips den Schoonn geboorn en d’n tienstn januoari 1480 under dochter Margaretha van Oostnryk. D’n zevenentwintigstn moarte 1482 veroungelukte z’n vrouwe Maria met eur peird. Ze was mo vuufentwintig joar oud. Z’is begroavn in de Onze-Lieve-Vrouwekerke in Brugge.
[bewerkn] Ipstand van de Vlamsche steedn
Deurdat under zeuntje nog mo drie joar oud was aad ’n e regent nodig tout an z’n zestien joar. Mo de Vlamsche steedn, die ol e heel ende e grootn autonomie aan, wildn da Vloandern zou besteurd wordn deur ’n regentschapsroad noamens Filips en wildn ’t regentschap van Maximiliaan nie erkenn. Ze kwoamn in ipstand teegn em, deur z’n expansiepolitiek met oorloogn die vele geld kostigen en dus meer belastingn vroegn. Dien ipstand was gesteund deur Lodewyk XI, de keunink van Vrankryk. Ounder Vlamschn druk wierd er geluusterd no de Fransche eisn. By de Vrede van Atrecht kwoamn z’overeen da Maximiliaans dochter, de twijoarige Margaretha, os z’oud genoeg was, zou trouwn mè de joungn dauphin van Frankryk. Ze zou dovoorn e heel deel van ’t Bourgondisch groundgebied krygn. Mor in 1483, achter d'n dood van Lodewyk XI, ield Maximiliaan gin rekeninge mi mè de vrede van Atrecht en begost ‘n were oorlog te voern. Brugge en Gent kwoamn in ipstand mo mè d’ulpe van Duutsche eurlingn wierdn ze gedwoungn vo Maximiliaan ols voogd t’erkenn. In 1486 wierd Maximiliaan tot Roomschn keunink verkoozn en in Aken gekroond. Van doar keerdet ie were met ’n eurlingnleger en viel Frankryk were binn vo z’n verloorn gebiedn were te verovern, teegn de gouste van de Vlamsche steedn en ip ’t ende van 1487 brakt er were ’n ipstand uut. D’ambachtn anveirdegen d’ols mo stygende belastingn nie mi.
[bewerkn] Gevangn in Brugge
D’n eenendertigstn januoari 1488 riep Maximiliaan de Stoatn Generoal tegoare in Brugge vo d’n ipstand t’ounderdrukkn, mo doa noamn z’em gevangn. In Brugge erinnern nog veel plekkn an de confrontoatie tusschn Maximiliaan en de Bruggelingn. Ip de Grote markt was 't uus Craenenburg ingericht ols gevang en van doar most 'n kykn oe dan zyn medewerkers gefolterd wierdn tout d'n dood. Je wierd loater ook nog ipgeslootn in 't of de Gros in de Sint-Jacobsstroate, da nu nog bestoat. Je verbleef ook in 't Prinsnof en 't vredesakkoord is oundertekend in de Sint- Donaaskathedroale, woavan dan ollene mo de kelders over bluuvn.
Achter veel ounderandelingn, e militaire bedreiginge deur de Duutschn keizer Frederik III en e dreigndn excommunicoatie deur de paus Innocentius VIII, kwamt ’n were vry. Je most akkoord goan met e joarlikse byeenkomste van de Stoatn Generoal die zoun mee beslissn over oorlogs- en vredesverkloaringn. Mo j’ield em were nie an z’n woord. Je was nog mo vry of je gink no Leuvn, woa da z’n voader Frederik III toegekommn was met e leger van twintigduusd man, gereed vo Vloandern an te volln. Gent en Brugge kreegn ulpe van oge edeln lik Filips van Kleef en Lodewyk van Gruuthuse, en ook van Broabant, w.o. Brussel en Leuven. De Vrede van Frankfurt en Montillez-Tours in 1489, tusschn de Franschn keunink Karel VIII en Maximiliaan, betekende t’ende van d’n ipstand. De Broabanders die nu de Fransche steun mostn missn goavn ip en d’n vuufentwintigstn augustus 1489 wierd Brussel bezet en Brugge in november 1490. Gent è stand g'ouden tou d'n negenentwintigstn juli 1492.
[bewerkn] De gevolgn
D’n ipstand van Vloandern teegn Maximiliaan aad zwoare gevolgn vo d’n economie, vorol de Brugsche. De joarmarktn van Antwerpn en Bergen-op-Zoom oaldn doa profyt uut. En ’t economisch zwoartepunt verschoof van Brugge nor Antwerpn. ‘t Was ‘t begun van ’t ende vo de Brugschn bloei. De verdere verzandinge van ’t Zwin en d’n Tachtigjoarign Oorlog in de volgnde eeuwe zorgdn d’r voorn da Brugge één van d’oarmste steedn van Vloandern wierd. Volgns e legende zoudt Maximiliaan de Bruggelingn verplicht èn van zwoann t’oudn omdan ze z’n baljuw mè de noame “Lanchals “ zoun ountoofd èn.
[bewerkn] Zyn vrouwn
- Maria van Bourgondië (1457-1482), 18 augustus 1477 getrouwd in Gent.
- Anna van Bretagne (1477-1514), getrouwd in 1490.
- Bianca Maria Sforza (1472-1510), dochter van d'n ertog van Milaan, getrouwd in 1493.
[bewerkn] Keizer van 't illig Rôoms Ryk
Achter d'n dood van z’n voader Frederik III, in 1493, volgde Maximiliaan em ip ols keizer van ’t Illig Rôoms Ryk.
In 1494 begost z’n zeune Filips zelfstandig an z’n regeerperiode, mo je stierf in 1506. Maximiliaan wierd ton regent van z’n kleenzeune Karel V, die nog mo zes joar oud was, mor omdat ’n ook regeerde over Duutsland en Oostnryk steldegt ie z’n dochter Margaretha an ols landvoogdesse.
Je stierf d’n twoalfstn januoari 1519 in Wels.
