Họ Phong lan
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
| Họ Phong lan Thời điểm hóa thạch: Hậu Creta- nay |
||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Tranh vẽ Kunstformen der Natur của Ernst Haeckel
|
||||||||||
| Phân loại khoa học | ||||||||||
|
||||||||||
| Phân họ | ||||||||||
|
Lan, hay Phong lan, (tên khoa học: Orchidaceae) là một họ thực vật có hoa, thuộc bộ Măng tây, lớp thực vật một lá mầm. Họ Orchideceae là một trong những họ lớn nhất của thực vật và có các thành viên mọc trên toàn thế giới, ngoại trừ châu Nam Cực; có cây hoa lan sống dưới mặt đất và chỉ nở hoa trên mặt đất cũng như có cây hoa lan sống tại vùng cao nguyên của dãy Himalaya; hoa lan có thể tìm thấy tại các vùng có khí hậu nhiệt đới như trong rừng già của Brasil đến các vùng có tuyết phủ trong mùa đông như tại bình nguyên của Manitoba, Canada; hoa lan có loại mọc trong đất (terrestrial), có loại mọc trên cây cao (epiphyte) và có loại mọc trên đá (lithophyte).
Hoa lan được người tiêu dùng ưa chuộng vì vẻ đẹp đặc sắc và các hình thức đa dạng của chúng. Cũng giống như cây lan, hoa lan hầu như có tất cả các màu trong cầu vồng và những kết hợp của các màu đó. Hoa lan nhỏ nhất chỉ bằng hạt gạo trong khi hoa lan lớn nhất có đường kính khoảng 1 m.
Đa số các loại hoa lan được bán rộng rãi trên thị trường thường không có hương thơm nhưng trong tự nhiên có rất nhiều loại hoa lan có mùi thơm đặc trưng. Vanilla là một loại hoa lan mà hương thơm được dùng trong các loại ẩm thực của thế giới và có nguồn gốc từ Mexico; trong khi đó có các loại hoa lan tỏa ra mùi như thịt bị hỏng để hấp dẫn các côn trùng.
Mục lục |
[sửa] Việt Nam
Theo cuốn Phong Lan Việt Nam của Trần Hợp thì Việt Nam có đến 750 chi gồm 25.000 loai lan rừng. Hiện tại ngoài hoa lan mọc hoang dã, lan còn được gây trồng đại trà tại một số nơi, nhiều nhất là ở Tây Nguyên trong đó Đà Lạt là một trong những nơi hoa lan được trồng rộng rãi nhất.
[sửa] Một số loài lan ở Việt Nam
- Lan tiểu hoàng đỏ
- Lan thạch hộc gia lu
- Lan thanh đạm
- Lan sứa ba răng
- Lan sớn
- Lan phích việt nam
- Lan nhục sơn trà
- Lan ngọc kiện khê
- Lan mật khẩu giả
- Lan mật khẩu bì đúp
- Lan len nỉ
- Lan lá nhẵn petelot
- Lan kim tuyến sapa
- Lan kim tuyến
- Lan huyết nhung trung
- Lan hoàng thảo trinh bạch
- Lan hoàng thảo thơm
- Lan hoàng thảo tam đảo
- Lan hoàng thảo sừng dài
- Lan hoàng thảo đốm tía
- Lan hoàng thảo đốm đỏ
- Lan hành hiệp
- Lan dáng hương quế
- Lan chiểu tixier
- Lan bạch manh
- Lan bắp ngô ráp
- Dực giác lá hình máng
- Cầu điệp tixier
- Cầu điệp evrard
- Đơn hành hai màu
- Lan hoàng thảo vạch đỏ
- Lan hành averyanov
- Lan hài lông
- Lan hài hồng
- Lan hài đài cuộn
- Lan dáng hương hồng
- Lan ý thảo
- giacac incactida
[sửa] Đà Lạt
Khi Đà Lạt mới được khám phá, hoa lan đã được thu hoạch tự nhiên. Đến thập niên 1960, việc nhập giống mới đã giúp phát triển nghề trồng hoa này tại đây.
Các cây lan nhập nội được nuôi trồng ở Đà Lạt nằm trong các chi: Catleya, Cymbidium (địa lan), Dendrobium, Paphiopedillum, Oncidium, Odontoglossum, Vanda. Các cây lan nhập nội được trồng trọt nhiều nhất là trong chi Cymbidium với trên 300 giống. Các giống Bengal Bay Golden Hue, Suva Royal Velvet, Sayonara Raritan, Balkis, Eliotte được nhập nội từ thập niên 1960 cho đến nay vẫn còn được ưa chuộng và trồng trọt khá nhiều tại các vườn lan.
[sửa] Địa lan
 |
 |
 |
 |
[sửa] Dendrobium
 |
 |
 |
 |
[sửa] Oncidium
 |
 |
Các loài lan nội địa cũng đã được sưu tập và trồng trọt phổ biến tại Đà Lạt từ thập niên 1940 cho đến nay.
Các loài lan được ưa chuộng tại các vườn lan Đà Lạt - Tây Nguyên là:
- Long tu (Dendrobium primulinum Lindl.)
- Kim điệp (Den. Chrysotosum Lindl. var. Delacourii Gagn.)
- Thủy tiên trắng (Den. Farmeri Paxton)
- Thủy tiên vàng (Den. Thyrsiflorum Rchb. f.)
- Thủy tiên mỡ gà (Den. Densiflorum Wall)
- Long nhãn kim điệp (Den. Fimbriatum Hook, var. oculatum Hook)
- Giả hạc (Den. Superbum Reich. in Walp)
- Ý thảo (Den. gratiotissimum Rchb. f.)
- Các loại Lọng (Bulbophyllum sp.)
- Tuyết ngọc (Coelogyne psectrantha Gagn.)
- Hàm lân (Coelogyne Lawrenceana Rofle)
- Mỹ dung dạ hương (Vanda denisoniana Bens et Rchb. f.)
- Tóc tiên (Vanda Watsonii Rolfe)
- Cẩm báo (Vandopsis parishii (Veitsch) Reichb. f.)
- Huyết nhung (Renanthera Imschootiana Rolfe)
- Bò cạp (Renanthera Evrardii Guillaum)
- Hồ điệp (Phalaenopsis manii Reichb. f.)
- Vân hài (Paphiopedilum callosum Kerchove)
- Kim hài (Paphiopedilum villosum (Lindl.) Pfitz.)
- Hồng dâu (Aerides lawrenceana)
- Hạc đỉnh (Phajus tankervilleae (Ait.) Bl.)
[sửa] Một số loài lan tự nhiên ở Tây Nguyên
 Lan Hoàng thảo Long tu. |
 Lan Hoàng thảo Thủy tiên trắng. |
 Lan Hoàng thảo Hỏa hòang. |
 Lan Kiếm thanh ngọc. |
 Lan Hạc đỉnh nâu. |
 Lan Hoàng thảo thủy tiên vàng. |
 Lan Hoàng thảo thủy tiên tím. |
 Lan Hoàng thảo vảy cá. |
 Lan Thanh đạm xanh. |
 Một 'cây lan rừng'. |
[sửa] Hoa phong lan trong văn học
- Sự tích phong lan
- Phong Lan tím của Cao Nguyên
- Phong Lan đỏ của Trịnh Đình Khôi
- Hoàng Lan của L.T. Quỳnh Hương
- Lan Viên Thi các
- Phong lan Sa Pa (Lào Cai)
[sửa] Hoa phong lan trong nhiếp ảnh
 Lan Giáng Hương Quế |
 Lan Giáng Hương Quế |
 Lan Giáng Hương Quế |
 Paphiopedilum bellatulum |
 Lan Tiên Hài Bạch Hồng |
 Paphiopedilum fairrieanum |
 Paphiopedilum glaucophyllum |
|
 Paphiopedilum godefroyae |
 Paphiopedilum henryanum |
 Paphiopedilum hirsutissimum |
Cypripédium insigne flower.jpg
Paphiopedilum insigne |
 Paphiopedilum micranthum |
 Paphiopedilum niveum |
 Paphiopedilum rothschildianum |
|
 Paphiopedilum spicerianum |
 Paphiopedilum sukhakulii |
 Paphiopedilum victoria-regina |
[sửa] Hoa phong lan trong hội hoạ
[sửa] Tham khảo
- Batygina, T. B., Bragina, E. A., and Vasilyeva, E. 2003. The reproductive system and germination in orchids. Acta Biol. Cracov. ser. Bot. 45: 21-34.
- Berg Pana, H. 2005. Handbuch der Orchideen-Namen. Dictionary of Orchid Names. Dizionario dei nomi delle orchidee. Ulmer, Stuttgart
- Kreutz, C. A. J. 2004. Kompendium der Europaischen Orchideen. Catalogue of European Orchids. Kreutz Publishers, Landgraaf, Netherlands
- D. Lee Taylor VÀ Thomas D. Bruns : Ectomycorrhizal mutualism by two nonphotosynthetic orchids; Proc. Natl. Acad. Sci. USA; Vol. 94, pp. 4510-4515, April 1997 (on line)
[sửa] Xem thêm
[sửa] Liên kết ngoài
Tiếng Việt
- Hoa phong lan trên trang Sinh vật rừng Việt Nam
- Hội Hoa Lan Việt Nam tại Orange County, California
- Nữ hoàng sắc đẹp Hoa Phong Lan
- http://hoalanvietnam.net
- Diễn đàn của hoalanvietnam.net
- Tin bài của hoalanvietnam.net
- Hình ảnh hoa phong lan trên trang Kỳ hoa Dị thảo
- Hình ảnh hoa phong lan trên trang Phuonghong Photo Gallery
- Sinh vật cảnh
- Website hoa phong lan
- Website Phong Lan Viet Nam
Tiếng Anh
- Kew checklist
- American Orchid Society - Orchid Web
- Orange County Orchid Society - California
- Orchid Photo Encyclopedia
- Report on pollination tactics by orchids
- Austrian Orchid Society
- OrchidWorks, a photo album and overview of a variety of Orchids
- Wild orchid of Japan
 |
Bài này còn sơ khai. Bạn có thể góp sức viết bổ sung cho bài được hoàn thiện hơn. Xem phần trợ giúp để biết thêm về cách sửa đổi bài. |
