Hán Thư

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Hán Thư (tiếng Trung Quốc: 漢書/汉书; bính âm: Hànshū) là một văn bản lịch sử Trung Quốc cổ đại viết về giai đoạn lịch sử thời Tây Hán từ năm 206 TCN đến năm 25. Thỉnh thoảng nó cũng được gọi là Tiền Hán Thư để phân biệt với cuốn Hậu Hán Thư, viết về giai đoạn Đông Hán từ năm 25 đến năm 220, được sáng tác ở thế kỷ thứ 5.

Cuốn sách này do Ban Bưu khởi xướng. Sau khi ông chết, người con trai cả Ban Cố, tiếp tục hoàn thành cuốn sách, lên tới tổng số 100 tập, và gồm nhiều bài luận về pháp luật, khoa học, địa lý, và văn chương. Em gái út của Ban Cố, Ban Chiêu (Con gọi là Ban Cơ), đã hoàn thành tác phẩm năm 111, 19 năm sau khi ông bị tống ngục, và là người soạn thảo những tập nhỏ từ 13-20 (tám biểu biên niên) và tập 26 (tiểu sử thiên văn) được gộp trong tác phẩm đó. Giống như cuốn Sử ký Tư Mã Thiên, Trương Khiên, một vị tướng nổi tiếng người Trung Quốc, người đã tiến hành nhiều chuyến viễn du về phương tây là nguồn cung cấp thông tin chính cho những dữ liệu về văn hoá và kinh tế xã hội ở các vùng phía Tây ở tập 96 của bộ sách này.

Cuốn sách đã vạch ra khuôn khổ cho những văn bản ở các triều đại Trung Quốc sau này, và hiện được dùng tham khảo khi nghiên cứu về giai đoạn nhà Hán. Nó cũng thường được coi là một phần trong bộ Tiền tứ sử của tổng tập Nhị thập tứ sử, cùng với cuốn Sử Ký, Tam Quốc Chí và Hậu Hán Thư.

Mục lục 1 Trích dẫn tiêu biểu 2 Xem thêm 3 Tham khảo 4 Liên kết ngoài

[sửa] Trích dẫn tiêu biểu

1. "Vạn lý đồng phong" (Muôn dặm, cùng gió) - Sách Hán Thư, Chung Vương Cổ truyện (終王賈傳): "Kim thiên hạ vi nhất, vạn lý đồng phong = Nay cõi trần là một, muôn dặm cùng một ngọn gió (今天下為一、萬里同風)".
2. "Mục chỉ khí sử" (Trỏ bằng mắt, khiến bằng thần khí) - Cống Vũ, một nhân vật trong sách Hán Thư (truyện Cống Vũ, 貢禹) viết trong thư cho hoàng đế Nguyên: "Hành tuy khuyển trệ, gia phú thế túc, mục chỉ khí sử, thị vi hiền nhĩ = Tuy hành-vi ta như chó như lợn, nhưng nhà giàu, thế lực đủ, ta trỏ người bằng mắt, khiến người bằng thần khí, vì ấy ta khá hơn người thôi vậy (行雖犬彘、家富勢足、目指氣使、是為賢耳)".

[sửa] Xem thêm

• Nhị thập tứ sử

[sửa] Tham khảo

• Hulsewé, A. F. P. and Loewe, M. A. N. 1979. China in Central Asia: The Early Stage 125 BC – AD 23: an annotated translation of chapters 61 and 96 of the History of the Former Han Dynasty. E. J. Brill, Leiden.
• Watson, Burton. 1974. Courtier and Commoner in Ancient China. Selections from the History of the Former Han. Columbia University Press, New York. (A translation of chapters 54,63,65,67,68,71,74,78,92, and 97).

[sửa] Liên kết ngoài

• Pan Chao (Ban Zhao), Woman Historian
• The Han Histories
• Silk Road Seattle (The Silk Road Seattle website contains many useful resources including a number of full-text historical works, maps, photos, etc.)