Borneo

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Borneo là đảo lớn thứ 3 thế giới với diện tích lên đến 743.330 km² tại Đông Nam Á. Borneo là tên gọi của người phương Tây và hiếm khi được dân địa phương gọi. Đảo chia làm ba phần thuộc chủ quyền của ba nước Brunei, Indonesia và Malaysia. Phần đảo này thuộc chủ quyền của Indonesia được gọi là Kalimantan trong khi phần thuộc chủ quyền thuộc Malaysia được gọi là Đông Malaysia. Gần như toàn bộ lãnh thổ Brunei là một phần nhỏ của đảo Borneo.

Mục lục 1 Địa lý 2 Hành chính 3 Dân số 4 Lịch sử 5 Liên kết ngoài

[sửa] Địa lý

Borneo được bao quanh bởi Biển Đông về phía bắc và tây bắc, biển Sulu về phía đông bắc, biển Celebes và eo biển Makassar về phía đông, biển Java và eo biển Karimata về phía nam.

Về phía tây của Borneo là Bán đảo Malay và Sumatra. Về phía nam là Đảo Java. Về phía đông là đảo Sulawesi. Về phía đông nam là Philippines.

Điểm cao nhất của Borneo là núi Kinabalu ở Sabah (Malaysia), với độ cao tuyệt đối là 4.095 m, làm cho hòn đảo trở thành hòn đảo cao thứ 6 trên thế giới.

[sửa] Hành chính

Borneo được chia ra về mặt hành chính:

• Tỉnh Đông Kalimantan, tỉnh Nam Kalimantan, tỉnh Tây Kalimantan và tỉnh Trung Kalimantan (Kalimantan, Indonesia).
• Các bang Sabah, Sarawak, và Lãnh thổ bang Labuan (Đông Malaysia).
• Vương quốc hồi giáo độc lập Brunasfa ở 2 phần.

Borneo là đảo duy nhất thế giới có 3 quốc gia riêng biệt.

[sửa] Dân số

Toàn đảo có khoảng 16 triệu dân vào năm 2000.

[sửa] Lịch sử

• Cuối thế kỷ thứ 4 - đầu thế kỷ thứ 5: phía đông đảo này có nhà nước Kutai theo Ấn Độ giáo tương đối giàu có nhờ thương mại
• Thế kỷ 17: Những người Malay di cư tới phía Tây của đảo này và thành lập vương quốc hồi giáo. Vương quốc này sau đó bị người Hoa di cư tới lật đổ và lập nên nhà nước Lanfang.
• Thế kỷ 19 - đầu thế kỷ 20: Đế quốc Anh và đế quốc Hà Lan chia nhau đảo này.
• 1942 - 1945: Quân Nhật chiếm đóng đảo.
• Sau Chiến tranh thế giới thứ hai: phần lãnh thổ do Hà Lan chiếm đóng trở thành thuộc chủ quyền của Indonesia. Các lãnh thổ Sabah và Sarawak thuộc Anh sáp nhập với Malay để lập nên Malaysia hiện đại.
• Năm 1984: Vương quốc Brunei được thành lập.

[sửa] Liên kết ngoài

• Borneo: Eco Warriors - Online documentary
• WWF Heart of Borneo conservation initiative - Information about the Heart of Borneo - 220,000 km² of upland montane tropical rainforest, where endangered species such as the orang-utan, rhinoceros and pygmy elephant cling for survival.