Łéngoa brètona

Da Wikipedia, ła ençiclopedia libara.

Brèton (Brezhoneg) †

Creà da: {{{creatore}}} nel {{{anno}}}

Contesto: {{{contesto}}}

Parlà in: Bretagna (Franzsa),

Regioni:Rejon: {{{regione}}}

Periodo: {{{periodo}}}

Persone: 260.000 zserca

Clasifica: non in top 100

Scritura: {{{scrittura}}}

Tipołogia: SVO

Fiłogenexi:

Łéngoe indoeoropee
Łéngoe Zseltiche
  Łéngoe Britàneghe
   Brètone

Statuto ofiçiałe

Nazsion: Bretagna,

Regolà da:

Codexe de clasificazsion

ISO 639-1 br

ISO 639-2 (B)bre, (T)BRE

ISO 639-3 {{{iso3}}}

SIL {{{sil}}} (EN)

SIL {{{sil2}}}

Estrato en lengoa

Dichiarazsion Universałe de i Diriti de l'Omo - Art.1
Dichiarazsion universałe dei diriti de l'Omo - Art.1

Dieub ha par en o dellezegezh hag o gwirioù eo ganet an holl dud. Poell ha skiant zo dezho ha dleout a reont bevañ an eil gant egile en ur spered a genvreudeuriezh.

El Pare Nostro
Dichiarazsion universałe dei diriti de l'Omo - Art.1

Dieub ha par en o dellezegezh hag o gwirioù eo ganet an holl dud. Poell ha skiant zo dezho ha dleout a reont bevañ an eil gant egile en ur spered a genvreudeuriezh.

Trasliterazsion

{{{traslitterazione}}}

Łengoa - Elenco de łe łengoe - Łenguìstega

Vixita ła Wikipedia en Łéngoa brètona!

Vixita ła Wikipedia [[:{{{codice2}}}:|in {{{nome2}}}]]!

Vixita ła Wikipedia [[:{{{codice3}}}:|in {{{nome3}}}]]!

Sta paxena podaria contegnere carateri Unicode.

El brètone (nome nativo brezhoneg) el xe na łéngoa zsèltica insułar del grupo britònego.

[modifica] Storia

Cofà tante łéngoe rejonałi in Franzsa, el brètone el xe quasi sparìo a vantajo del franzsexe, soratuto da ła fine del XIX secoło.

A ła fine de marzso 1941 Joseph Barthélémy, ministro de ła justizsia del goerno de Vichy el ga diciarà:

Je m'opposerai à l'enseignement de la langue bretonne dans les écoles primaires, me oponarò a l'insegnamento de ła łéngoa brètone inte łe scołe primàrie.

inte'l1972 Georges Pompidou, prexidente de ła Repùblica el gavéa dita: il n'y a pas de place pour les langues régionales dans une France destinée à marquer l'Europe de son sceau, no ghe xe spasio par de łe łéngoe rejonałi inte na Franzsa destinada a segnar el piano eoropeo.

Ma el brètone el se ga "risvejà" dopo ła seconda guera mondiałe co na progresione inportante inte i ani '70 e i difensori del gało i ga scumisià a farse sentir inte i ani '90. Atualmente ghe xe zserca 300.000 persone che łe parla ła łéngoa brètone.

[modifica] Łe łéngoe in Bretagna

dispoxizsion de łe łéngoe brètoni (cołorà) e del gało (in grixo)

ła Bretagna ła xe conposta storicamente da do àree łengoìsteghe:

ła Bretagna inferior (Breizh Izel) a l'ovest (Finistère, Morbihan e parte de ła Côtes-d'Armor) onde se parla ła łéngoa de orìxen brètone (inparentada al gałexe e al cornico) conosesta col tèrmine bretone.
ła Bretagna superior (Breizh Uhel) a l'est (Ille-et-Vilaine e Loire-Atlantique) onde se parla dei diałeti neołatini conosesti col tèrmine de gało.

Tutavìa el gało e el brètone i se ga influenzsà tant l'una co qûeł'altra inte'l corso dei secołi.

[modifica] Statùo

Cartełi stradałi a Finistèrre, Bretagna

Inet'l dizsenbre 2004, el Consejo rejonałe de ła Bretagna el ga oficialmente reconosùo a l'unanimetà el gałó e el brèton cofà «łéngoe de ła Bretagna» in banda a ła łéngoa franzsexe, inte l'ànbito de un pian a favor del biłinguismo in Bretagna par salvar łe łéngoe rejonałi. Dal 2006, el gało el xe proponesto cofà łéngoa facoltativa a ła maturità. Sta opsion ła xe efetiva soło inte i dipartimenti brètoni.

[modifica] Curiosità

Intel 2004 el fumeto Asterix el gàłico el xe sta traduxesto in brètone e gało.
Inte l'ùltimo conflito mondiałe, el brètone el xe stat uxa cofà łengoajo in codexe par comunicazsion radiofòniche (na scianta fa i diałeti navajo o apache che i xe stai uxai dai mericani). In efeti łe xe stae veramente poche e persone de sta łéngoa che łe xe stae mandae in goera sul canp.