İdel-Ural Ştatı
Wikipedia'dan
İdel-Ural berlege 1917.-1918. yıllarda Çığış Awrupıda xäzerge öç Törki-Tatar (Tatarstan, Başqortstan, Çuaşstan) wä öç Fin-Uğır (Marii El, Mordovia and Udmurtia) cömhüriätlärne berläşterde.
[üzgärtü] Taríx
1917. yılnıñ Yül ayında Törki-Tatarlar İdel-Ural däwläteneñ nigeze salına. Waqıtlı Milli İdärä yasala, ul öç näzärättän tora:
- Mäğärif näzäräte
- Mäliä näzäräte
- Diniä näzäräte
Milli Xäzinä oyıştırıla, anda 1 million sum çaması aqça cíıla.
1917. yılnıñ 20. Nöyäberendä Sadrí Maqsudí Millät Mäcleseneñ utırışın uzdıra. İdel-Ural Ştatınıñ yasaluı íğlan itelä, ul Qazan xanlığınıñ däwamı bulırğa tieşie. Millät Mäclese Sadrí Maqsudínı İdel-Ural'nıñ berençe präzidente itep saylap quya.
1918. yılnıñ 5. Ğínwarında Sadrí Maqsudí Millät İdäräseneñ räise bulıp saylana.
1918. yılnıñ 10. Ğínwarında Xärbi İdäräneñ 3000 ğäskäre Ufa uramnarında, «İdel-Ural!» qıçqırıp, milli tantanalı çığış yasílar wä Milli İdäräneñ räise Sadrí Maqsudí bu tantananı qabul itä.
1918. yılnıñ 14. Ğínwarında Xärbi İdäräneñ 2. cíılışınıñ 14. utırışında Sadrí Maqsudí cämğiätne, berläşkän millät bulırğa wä milli mänfäğätlärne onıtmasqa, çaqırdı.
Millät Mäclese wäkilläre Sovet xäkimiäte belän söyläşü alıpbaruınnan baş tartıp, Milli İdäräseneñ cirle büleklärne yasawın däwam itälär: alar salımnarnı cíalar.