Yusuf Akçura
Vikipedi, özgür ansiklopedi
| Yusuf Akçura | |
|---|---|
| Doğum tarihi | 1876 |
| Ölüm tarihi | 1935 |
| Mesleği | Politikacı ve yazar 1933 TTK Başkanı |
Yusuf Akçura (Tatarca: Yosıf Aqçura; 1876-1935), Türkçülük akımının önde gelen temsilcilerinden olan Tatar asıllı Türk yazar ve siyaset adamı.
[değiştir] Yaşamı
2 . Annesi ile birlikte yedi yaşına gelmeden İstanbul’a göç ettiler.
1895 yılında Harbiye Mektebi’ne girdi. 2.sınıfta Türkçülük hareketlerine katılmaktan dolayı 45 gün ceza aldı. Erkân-ı Harbiye sınıfına ayrıldıktan sonra askeri mahkeme tarafından Fizan’a sürgün edildi.
1899 yılında dostlarının yardımı ile Paris’e kaçtı. Burada Siyasal Bilgiler Okulu'na devam etti. 1903 yılında, İstanbul’a dönmesi yasak olduğu için amcasının yanına Kazan’a gitti. Öğretmenliğe başladı.
1904 yılında onu Türk siyasal hayatında meşhur eden Üç Tarz-ı Siyaset isimli makalesini Mısır (Kahire)’da yayımlanan Türk adlı gazetede neşretti. Türkçülük akımının manifestosu olarak kabul edilen 32 sayfalık makalesinde Akçura, Osmanlı İmparatorluğu'nun tekrar toparlanabilmesi için üç ana görüşün bulunduğunu ve bunlar arasında en uygununun Türk Milliyetçiliği doktrini olduğunu savunur:
- Osmanlıcılık,
- İslamcılık,
- Türk Milliyetçiliği.
[değiştir] Siyasi Etkinlikleri
- 1905'te Rusya Müslümanları İttifakı adındaki partinin kurucuları arasında yer aldı. Kuzey Türkleri bu parti sayesinde ilk kez Duma’ya temsilci gönderdi.
- II. Meşrutiyet'in ilanı üzerine 1908'de İstanbul’a geldi.
- 25 Aralık 1908'de [Türk Derneği]'ni kurdu.
- 18 Ağustos [1911]'de [Türk Yurdu] derneğinin kurucuları arasında yer aldı. Türk Yurdu Dergisini çıkarmaya başladı.
- [1912]'de Türk Ocağı'nın kuruluşunda bulundu.
- 1916 yılında Rusya Mahkumu Müslüman Türk-Tatarların Hukukunu Müdafaa Cemiyeti adlı bir siyasi örgüt kurdu.
- 1919 sonunda İngilizler tarafından hapsedildi.
- 1920'de Selma Hanım ile evlenerek Millî Mücadele'ye katılmak üzere Anadolu'ya geçti. Burada Hariciye Vekâleti'nde Genel Müdür olarak görev yaptı.
- 1923'te İstanbul milletvekili atandı.
- 1925'te açılan Ankara Hukuk Mektebi'nde siyasî tarih hocalığına atandı.
- 1931'de Atatürk tarafından Türk Tarih Kurumu'nu kurmakla görevlendirilen heyette yer aldı.
- 1932'de Türk Tarih Kurumu'nun başına getirildi.
- 1933 Üniversite Reformundan sonra İstanbul Üniversitesi'nde Siyasi Tarih profesörü oldu.
Kars Milletvekili iken 11 Mart 1935'te geçirdiği kalp krizi sonucunda İstanbul’da öldü.
Yusuf Akçura'nın Türkçü düşünce tarihindeki yeri, çağdaşı olan Ziya Gökalp'in gölgesinde kalmıştır. Fakat Mustafa Kemal Atatürk’ün çalışma arkadaşı olarak Türkiye Cumhuriyeti'nin kültürel yapısının oluşmasında katkıları olmuştur.
Yusuf Akçura'nın Türkçü fikirleri, Sovyetlerin çökmesi ve Orta Asya Türk devletleri'nin bağımsızlıklarına kavuşmalarıyla yeniden güncellik kazanmıştır.
[değiştir] Eserleri
- Şurayı Ümmet'te Çıkan Makalelerim
- Üç Tarzı Siyaset
- Siyaset ve İktisat
