Sarılma (genetik)
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Sarılma, crossing over (krosing-ovır) ya da kromozomal parça değişimi, mayoz bölünmenin profaz I evresinde görülen, çift halde bulunan kromozomların yaptığı parça değişimine verilen addır.
Sarılma, özellikle pakiten evresinde sinaptonemal kompleksin oluşumundan önce başlar ve profaz I'in sonuna kadar tamamlanmaz. 1. Sarılma genellikle, eşleşmiş kromozomların eşleşme bölgelerinde kırılmanın gerçekleşmesi ve sonra tekrar diğer kromozomla birleşmesi sonucu meydana gelir. Bu genleri içeren parça değişiminin sonucu; genetik çeşitlilik görülür.
"Crossing over" (sarılma) ilk olarak, Thomas Hunt Morgan tarafından teoride öne sürülmüştür. Sarılmanın fiziksel temellerini ise Harriet Creighton ve Barbara McClintock 1931'de ispatlamışlardır.[1]
Konu başlıkları |
[değiştir] Sarılmanın kimyası
Mayozik çeşitlilik Spo11 proteinin DNA'yı tanıyıp, çift zinciri kırmasıyla başlar.[2] Bir ya da daha fazla ekzonüklez, çift zincirin kırarak, DNA'nın çift zincirli yapısını tek zincire dönüştürmeye başlar. Mayoz spesifik rekombinaz Dmc1 ve genel rekombinaz Rad51 tek zincirli DNA'yı nükleoproetin filamnetleriyle kaplamaya başlar. [3]
Rekombinaz enzimleri DNA'nın tek zincirli tarafında bir uçtan diğer uca kadar kromatitin zıttı yönde işlev görür. Daha sonra DNA sentetazla hazırlanan 3’ ucu tamamlayıcı zincirin yeri değişmesini sağlar. Yapı çaprazlama değişim olarak görülür ve "Holliday kavşağı" olarak isimlendirilir. Holliday kavşağı, her iki tarafından rekombinazlarla çekilen dörtlü yapıda bir zincirdir.
[değiştir] Sarılmanın sonucu
Sarılma sırasında homolog kromozomların biri dişiden diğeri babadan gelmiştir. Bu şekilde iki farklı bireyin kromozomlarındaki genetik bilgi birbirine karışarak yeni çeşitlilikler (kombinasyonlar) oluşturur. Bu parça değişimi olmasa idi, canlının kromozomundaki genetik bilgi mutasyonlar haricinde değişmezdi.
Çoğu ökaryot, hüzrelerinde genlerinin iki kopyasını taşır ve her biri farklı bir allele karşılık gelir. Ebeveynlerin alleleri yavru nesile aktarılır. Tek bir gamette bütün kromozomu oluşturan iki kromatitle haploid içerik kalıtılır. Çeşitlilik yapılmadan, bütün alleler aynı kromozom üzerinde bulunur. Mayotik çeşitlilik, kardeş kromatitler üzerinde bulunan iki farklı allelin parça değişimi sonucu söz konusu olur.
Çeşitlilik, diğer nesillerin de aynı olasılıkları gösterceğini göstermez. Bu teoriye, Mendel'in "bağımsız açılım ilkesi" denir.
Örneğin göz rengini belirleyen genle saç rengini belirleyen genin aynı kromozom üzerinde olduğu varsayalım. Anneden gelen kromozomda sarı saç ve mavi göz, babada gelende siyah saç ve kahverengi göz geni bulunsun. Krossing over olmasa mayoz sırasında bu iki kromozom hiç değişmeden birbirinden ayrılırdı. Bu durumda biz hiç mavi gözlü ve siyah saçlı ya da kahverengi gözlü ve sarı saçlı kimseyle karşılaşamazdık. Sarılma, kromozomlardaki genetik materyalin birbirine karışmasını sağlayarak çeşitliliğin artması sağlayan bir mekanizmadır.[4]
len sıçma
[değiştir] Kaynaklar
- ^ Creighton H, McClintock B (1931). "A Correlation of Cytological and Genetical Crossing-Over in Zea Mays". Proc Natl Acad Sci U S A 17 (8): 492-7. PMID 16587654. (Original paper)
- ^ Keeney S, Giroux CN, and Kleckner N (1997). "Meiosis-specific DNA double-stranded breaks are catalyzed by Spo11, a member of a widely conserved protein family." Cell 88(3):375-384. PMID 9039264 DOI:10.1016/S0092-8674(00)81876-0
- ^ Sauvageau S, Stasiak AZ, Banville I, Ploquin M, Stasiak A, and Masson JY (2005). "Fission yeast rad51 and dmc1, two efficient DNA recombinases forming helical nucleoprotein filaments." Mol Cell Biol 25(11):4377-4387. PMID 15899844 DOI:10.1128/MCB.25.11.4377-4387.2005
- ^ www.biltek.tubitak.gov.tr
[değiştir] Ayrıca bakınız
 |
Wikimedia Commons'da Sarılma (genetik) ile ilgili çoklu ortam kategorisi bulunur. |
