Osman bin Affan

Vikipedi, özgür ansiklopedi

İslam

Allah
Kur'an

İnanç Esasları

Temel İbadetler

Dinî Metinler

Önemli Kişiler

Hukuk ve Teoloji

İslam Tarihi

Hizipler

Mekân ve Zaman

Kültür ve Toplum

Diğer Dinler

g • d

Osman bin Affân veya Osman ibn Affân (Arapça: عثمان بن عفان) (d. 580 - ö. 17 Temmuz 656) Dört Büyük Halife'den üçüncüsü, sahabi. 644 yılından 656'daki ölümüne kadar, 12 yıl boyunca, halifelik yapmıştır; Dört Büyük Halife'den en uzun süre halifelik yapan odur^[1]. Şia'da halifeliği kabul edilmeyen sahabedendir, zira Şii inancına göre hüküm sürmesi gereken ilk halife Ali'dir. Ümeyyeoğullarından olan Osman'ın künyesi Ebû Abdullahtır. Bunun dışında Ebu Leyla olarak da anıldığı olurdu^[2].

Ebu Bekir'n yakın arkadaşlarından olan Osman İslam'a inanan ilk kişilerdendir. Aynı zamanda İslam dininin son peygamberi Muhammed'in de damadı olmuştur. Muhammed'in önce Rukayye isimli kızıyla evlenmiştir. Daha sonra Rukayye'nin vefat etmesiyle Muhammed'in bir başka kızı Ümmü Gülsüm ile evlenmiştir. Ümmü Gülsüm de kendisinden önce vefat etmiştir. Peygamberin iki kez damadı olması, iki kızıyla evlenmiş olması hasebiyle 'Zi'n-Nureyn' yani "iki nur sahibi" olarak da anılır.

Habeşistan'a hicret eden ilk sahabilerden olan Osman daha sonra Mekke'ye geri dönmüş, Medine'ye hicret kararının alınmasından sonra da Medine'ye hicret etmiştir. Bedir Savaşı dışında peygamberin hayatta olduğu dönemde yapılan tüm büyük savaşlara katılmış olan Osman, peygamberin Veda Haccı'nda da peygamberin yanında yer almıştır^[2]. Peygamberin vefatından sonra halife seçilen Ebu Bekir'e bey'at etmiştir. Ridde Savaşları sırasında Ebu Bekir'in danışmanı olarak Medine'de kalmıştır. Daha sonra Ebu Bekir'in Ömer'i bir sonraki halife olarak tayin eden belgesini kaleme alan da Osman'dır^[3]. Ömer'in hilafeti sırasında Ömer'e danışmanlık yapmış, Medine'de kalmıştır. Ömer kendisinden sonra aralarından bir sonraki halifenin seçileceği bir şura kurulmasını talep etmiştir. Ömer'den sonra kimin halife olacağı tartışmaları sırasında arabulucu Abdurrahman bin Avf'ın, başkalarının görüşlerini de alarak kendisini seçmesiyle halife olmuş, kendisiyle birlikte halifeliğe düşünülen Ali de kendisine bey'at etmiştir^[2]. Halife olduğu dönemde İslam devletinin sınırları genişlemiş, bir donanma kurulmuş, birçok ekonomik reform gerçekleştirilmiştir. Ayrıca ilk İslamî paralar da onun zamanında basılmıştır; bunlar üzerine Bismillah basılmış İran dirhemleri idi. İlk İslam devleti dirhemi daha sonraları Emeviler döneminde basılmıştır. Ayrıca Kabe ve Mescid-i Nebevi de onun zamanında genişletilmiştir. Hilafetinin ilk altı yılı huzur ve barış içerisinde geçse de hilafeti sırasında yaptığı atamalar, bazı sahabeye karşı tutumu ve ilgili bazı tartışmalar sebebiyle hilafetinin son altı yılında çeşitli kargaşalar çıkmış ve bu kargaşalar sonucu abluka altına alınmış daha sonra da isyancılar tarafından öldürülmüştür. Kendisinden sonra Ali'ye bey'at edilmiş ve Ali Dört büyük Halife'den dördüncüsü olmuştur. Bununla birlikte Osman'ın hilafeti sırasında çıkan ve onun öldürülmesiyle doruk noktasına ulaşan kargaşalar daha da büyüyerek ve çeşitlenerek Ali'nin zamanında da devam etmiş, kalıcı bir huzur veya barış ortamı sağlanamamıştır.