Lazistan
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Lazistan (Lazca: Lazona), genel anlamda Lazların yaşadığı topraklara denir. Karadeniz’in güneydoğu kıyılarını kapsar. Osmanlı döneminde bu topraklar, Lazistan sancağı adıyla idari birimdi. Günümüzde Doğu Trabzon ve Rize ili ile Artvin ilinin bir bölümünü ve Gürcistan’ın Acara özerk cumhuriyetindeki toprakların küçük bir kısmını kapsar. Önceleri Batum, Batum’un Rusların eline geçmesinden sonra Rize kenti, Lazistan sancağının yönetim merkeziydi.
Şemseddin Sami Kamusü’l-Alam adlı ansiklopedik yapıtında Lazistan sancağının 120 km uzunluğunda ve 25-30 kilometre genişliğinde olduğunu yazar. Lazistan sancağının üç kazası (Rize, Atina ve Hopa), altı nahiyesi ve 364 köyü vardı. Nüfusu 138.467 kişiden oluşuyordu. Az sayıda Rum’un dışında sancakta Müslümanların ve Lazların yaşadığını söyleyen Şemseddin Sami, ayrıca sancağın doğal yapısını, iklimini ve tarımını da anlatır.
Lazistan, eski çağlarda Kolheti’nin (Kolha, Kolhis), daha sonra Egrisi’nin bir parçasıydı. Bölge, 1578 yılına kadar Gürcistan’ın sınırları içinde yer alıyordu. 1578’den Çarlık Rusya’sının eline geçtiği 1878’de değin Osmanlı sınırları içinde yer aldı. 1921 yılında Lazistan topraklarının büyük bölümü Türkiye, küçük bölümü Gürcistan sınırları içinde kaldı. Buna karşın Lazistan, Trabzon vilayetinin sancağı olarak varlığını korudu. 1920’de, Doktor Abidin Bey (Atak), Esat Bey (Özoğuz), İbrahim Şevki Bey, Necati Bey (Memişoğlu), Osman Bey (Özgen) ve Ziya Hurşit Bey, Lazistan milletvekili olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne katıldılar. 1923’te Lazistan sancağının yerine Rize ili kuruldu.
Cumhuriyet döneminde, Kürdistan gibi, diğer bütün etnik takılarla oluşturulan yerel adlar gibi "Lazistan" da resmi kullanımdan kaldırıldı ve söz konusu bölge coğrafi yön isimleriyle adlandırılmaya başlandı.[1]
