Bilgisayar ve video oyunları

Vikipedi, özgür ansiklopedi

[değiştir] Geçmiş

İlk bilgisayar oyununun 1962 yılında PDP-1 sistemi üzerinde çalışmak üzere Stephen Russell ve arkadaşları tarafından MIT'de geliştirilen Spacewar! olduğu kabul edilmektedir. Tabii ki bu oyunun grafikleri günümüz oyunları ile kıyaslanamayacak kadar ilkeldir. 1973 yılında ise ilk ticari oyun olan Pong Atari firması tarafından tanıtılmıştır. 80'li yıllarda yavaş yavaş oyunlar türleşmeye başlamış ve metin tabanlı macera ve rol yapma oyunları yazılmıştır.

1990'lı yılların başında farenin ve ses kartlarının bilgisayar sistemlerine girmesi ve grafik arabirimlerin gelişmesi ile bilgisayar oyunlarında da bir atılım yaşanmıştır. Bu dönemlerde oyunlar görsel olarak daha gelişmeye başlamıştır. 1992 yılında Wolfenstein oyunu ile oyunlara 3 boyut gelmiş ise de 3D oyunların ilk başarılı örneği 1993 yılında ID Software tarafından geliştirilen Doom oyunu olmuştur. Ancak zamanla bilgisayarların ekran bağdaştırıcıları artık yeterli gelmemeye başlayınca 90'lı yılların ortalarında 3D hızlandırıcılar bilgisayar oyunları dünyasında bir patlama yapmıştır. 3D hızlandırıcı kartlarının öncülüğünü 3DFX firması yapmıştır. 3D hızlandırıcılar ekran kartlarının yapamayacağı zorlu grafik işlemlerini yapmak üzere tasarlandığından bir dönem oyunseverler oyun oynamak için standart ekran bağdaştırıcıları yanında bir de pahalı 3D hızlandırıcı kart kullanmak zorunda kalmışlardır. Daha sonra oyunların fazlaca yaygınlanşması ve hemen hemen tüm oyunların artık 3D hızlandırıcı gerektirmesi sonucunda artık ekran kartı ve 3D hızlandırıcı ayrımı ortadan kalkmış ve 3D hızlandırıcılı ekran kartları ortaya çıkmıştır. günümüzde de halen bu teknoloji sürdürülmektedir. Yine oyun API'lerinin (Application Program Interface) ortaya çıkması da ilk 3D hızlandırıcılarının ortaya çıkış dönemine rastlamaktadır. İlk 3D API 1989 yılında geliştirilen OpenGL olmasına rağmen bu API daha çok endüstriyel programlarda kullanılmış ve oyunlarda yaygınlaşması daha sonraki zamanlarda olmuştur. 1995 yılına gelindiğinde piyasada birçok farklı ekran kartı ve ses kartı bulunmaktadır. Bu farklılık yazılan program ve oyunların farklı donanımlarda çalışma problemlerini ortaya çıkardığından hem bir standart oluşması hem de donanımların gelişmiş özelliklerinin kullanılması için Microsoft DirectX API'sini geliştirmiştir. Ancak yalnızca oyunlara yönelik ilk API 3DFX firmasının Glide API'sidir. Glide oldukça başarılı bir API olduğundan oyun dünyasında hızla yaygınlaşmış ve kısa sürede aynı zamanda ilk 3D hızlandırıcıyı da yapan üreticisi 3DFX'e büyük bir güç getirmiştir. Ancak bu saltanat fazla sürmemiş ve 3DFX firmasının stratejik hataları nedeniyle kısa sürede düşüşe geçmiş ve 2000'li yılların başında firma rakibi nVidia tarafından satın alınmıştır. Böylece oyun dünyasında çok güçlü ve başarılı olan Glide API'si de tarihe gömülmüştür. Şu anda halen kullanılan API'ler OpenGL ve DirectX API'leridir.

Günümüzde bilgisayar oyunları artık sinema gibi bir sanayi durumuna gelmiştir. Oyun bütçeleri milyon dolarlarla ifade edilmeye başlamıştır. Fotogerçekliğe her adımda biraz daha yaklaşılmakta ve birden fazla kişinin aynı anda oynadığı çevrimiçi oyunlar yaygınlaşmıştır.

[değiştir] Tarihçe

1960: William Higinbotham basit bir tenis simulasyonu geliştirdi.

1962: Cambridge-Massachusetts’teki Hingham Enstitüsünde Steve Russell, iki kişilik oyun seçeneği ve torpido fırlatma özellikleri içeren bir uzay gemisi oyunu geliştirdi.

1971: İlk jetonlu oyun makinası oluştu. Adı “Computer Space” kondu.

1971-1981: Nutting Associates bu oyunun haklarını 500$’a alarak 1500 makina daha üretti. Fakat bu oyun beklenen ilgiyi görmedi. Busnell kazandığı 500$’la kendi oyun geliştirme şirketini kurdu. Adı “Atari” idi.

1981’de Atari en hızlı büyüyen şirket haline geldi.

80’lerin başında birçok yeni şirket daha kurulmaya başladı. Epyx, Broderbund, Sierra Online ve SSI bu sıralar kuruldu.

1982: Apple II için “Zork I” , Broderbund tarafından “Choplifter” ve o zamanlar daha yeni kurulmuş olan Microsoft tarafından “Olympic Decathlon” geliştirildi. Bu yılda ayrıca Access Software, Electronic Arts ve Lucasfilm Games (Lucas Arts) kuruldu.

1987 Adventure ve RPGler bu yılların tercih edilen oyunlarıydı. Origin’in “Ultima IV”ü ve Microprose’un “Pirates”ı listelerde bir numara oldu.

1988 Oyunlar yavaş yavaş renklenmeye başladı. 4 renk CGA grafiklerden 16 renk EGA grafiklere geçildi. Sierra Online bu yeni grafik modunu ilk kullanan firma oldu.

1989 256-VGA grafik modunu kullanan ilk oyun üretildi. İlk ses kartları, Adlib, Sounblaster, oyunların biplerden daha iyi müziklere, efektlere sahip olabileceğini gösterdi. Modem üzerinden oynanabilen ilk oyun da bu yıl piyasalara sürüldü. Ayrıca ilk CD-ROM oyunu “The Manhole” Activision tarafından geliştirildi. 1989 Bu yıl “ilk”lerin yılı oldu. 256-VGA grafik modunu kullanan ilk oyun üretildi. İlk ses kartları, Adlib, Sounblaster, oyunların biplerden daha iyi müziklere, efektlere sahip olabileceğini gösterdi. Modem üzerinden oynanabilen ilk oyun da bu yıl piyasalara sürüldü. Ayrıca ilk CD-ROM oyunu “The Manhole” Activision tarafından geliştirildi.

1990 Ses kartlarının ve grafiklerin kompleksleşmesiyle iyice karmaşıklaşan oyun sektöründe kullanıcı-dostluğu (user-friendliness) diye bir kavram oluştu. Lucas Arts hala kullandığı “seç ve tıkla” arabirimini tanıttı.

IBM-286 için SimCity bu yıl geliştirildi.

1991 Birçok firma yeni yeni oluşan CD-ROM teknolojisine ayak uydurmakta zorlanmaya başladı. İlk olarak birçok firma daha henüz market payı çok az olan CD-ROMlar için pahalı girişimlerde bulunmak istemedi. Bu sırada stratejilerini belirleyemeyen Commodore firması için Amiga için CD32 ürününü piyasaya sürerken bu teknolojiyi kullanan ilk firma oldu. Aslında tasarımcılar da bu teknolojiyi kullanmayı çok iyi bilmiyordu. Bu yüzden CD-ROM’un piyasadaki ilk yılı pek parlak olmadı. Üretimciler Cdlerde boş kalan yerlere oyunla alakası olmayan filmler koymaya başladı. Cdler disket oyunlarının tek bir yerde toplanma aracı oldu şimdilik. Cdnin potansiyelinin keşfedilmesi birkaç yıl aldı. Birçok popüler oyun bu yılda çıkarıldı. “Wing Commander”, “Willy Beamish’in Maceraları” ve “Monkey Island” bu yılın oyunları arasında.

1993 Daha kaliteli oyunlar, SVGA grafik ve yeni ses teknolojisiyle piyasaya sürüldü. “Day of the Tentacle” Lucas Arts’ın SCUMM grafik ve oyun makinesiyle oluşturuldu. X-Wing büyük iş yaptı. Star Wars hayranları kendi X-Wing savaşçısını yönetti.

1994 “Wing Commander III” belki de CD-ROM video teknolojisini kullanmayı becerebilen ilk oyundu. Oyun ara demolarında film yıldızlarının videolarını içeriyodu. “Indy Car Racing” ise bir Indy arabası kullanmanın yaklaşık hissini veren ilk simulasyon oyunuydu. Bu yılda çıkarılan “Magic Carpet” grafik açıdan en başarılı oyunlardan biriydi o zamanlar için.

Bu yıl ayrıca “Doom tarzı” dediğimiz first person shooterların da çıkış yılı oldu. Doom, iD tarafından piyasaya sürüldü. Doom’un uzun bir hikayesi var ama özetlemek gerekirse birkaç ayda oyun piyasasını kırıp geçirdi. Oyunun hala bile fanatikleri var.

Oyunlarda bu yıldan itibaren “Midi” ve “Wavetable Synthesis” teknolojisi kullanılmaya başlandı. Böylece sesler ve müzikler daha az yer kaplayarak daha etkili oluyordu. Midi bundan sonra oyunlar için mükemmel bir ses teknolojisi oldu.

1995 CD-ROMların disketleri fethetmesi bu yıllara rastlar. Daha hızlı, daha geniş kapasiteli Cdler programcılara daha fazla grafik, ses ve video opsiyonu verirken kullanıcılara da daha iyi bir oyun zevki yaşatıyordu. Bu yıldan sonra CD-ROM sürücüsü olmayanlar oyunları takip edememeye başlayınca bir CD-ROM sürücü almaya karar verdiler.

[değiştir] Günümüz Oyunlarından

Bilgisayar oyunlarının fotogerçekliği en gelişmiş günümüz örneklerinden bazıları Crysis, SecondLife, World of Warcraft, Half-Life ve Oblivion'dur. Ayrıca günümüzde bilgisayar oyunlarının farklı türleri de ortaya çıkmıştır. Bu türlere bir örnek bilgisayar oyunu olarak ortaya çıkmış online casinolardır. Bir çok büyük yazılım şirketi sırf bu alanda uzmanlaşmış ve sadece bu alanda hizmet vermektedir. Random number generator gibi yazılımlar kullanılarak yazılan kodlarla ortaya çıkartılan bu online casinolara rağbet her geçen gün artmaktadır.

g • d Video oyunu türleri
Aksiyon oyunları	Aksiyon-Macera (Hayatta Kalma-Korku) · Platform oyunu · Dövüş oyunu
Macera oyunları	Birinci şahıs macera · Üçüncü şahıs macera
Sürüş oyunları	Yarış oyunu · Uçuş simülatörü · Tren simülatörü
Rol yapma oyunları	Bilsisayar rol yapma · Konsol rol yapma · Aksiyon rol yapma · Taktik rol yapma
Nişancı oyunları	Birinci şahıs nişancı  · Taktik nişancı · Üçüncü şahıs nişancı
Simülasyon oyunları	Şehir kurma · Ekonomik simülasyon · Yaşam simülasyon
Spor oyunları	Futbol · Basketbol
Strateji oyunları	Ağır silah oyunu · Büyük strateji oyunu · Geçek zamanlı strateji · Gerçek zamanlı taktik oyunu · Taktiksel savaş oyunu
Çevrim içi oyunlar	Devesa çevrim içi (Devasa çevrim içi birinci şahıs nişancı · Devasa çevrim içi rol yapma · Devasa çevrim içi gerçek zamanlı strateji)
Diğer oyunlar	Promosyon · Eğitim oyunu