Atina demokrasisi
Vikipedi, özgür ansiklopedi
| Demokrasi |
 |
|
|
|
Atina demokrasisi (Klasik demokrasi), Eski Yunan şehir devletlerinde uygulanmış olan demokrasi çeşididir. Atina devlet yönetimi, antik çağın bilinen ilk demokrasisi ve belki de en önemlisidir. Diğer Yunan şehirleri de demokrasi yönetimi kurmalarına rağmen ya Atina modelini seçmemişler ya da istikrarı sağlayamamışlardır. Bilinen ilk doğrudan demokrasi denemesidir. Doğrudan demokrasi ile Atina’da yaşayan herkesin devlet yönetimine katılma hakkı olduğu anlamına gelmez. Fakat, karar alıcı sistemin içinde yer alanlar için ekonomik düzey gibi herhangi bir ölçüt de yoktur. Atinalı vatandaşlar temsilci seçmezler onun yerine yasaları ve vergi icralarını oylayarak karar verirlerdi.
Solon (M.Ö. 594), Klistenis (Κλεισθένης, M.Ö. 508) ve Atinalı Efialtis (Ἐφιάλτης, M.Ö. 462) Atina demokrasisinin gelişmesinde büyük katkı sağlamışlardır. Tarihçiler hangisinin daha demokratik hareketler ve reformlar yaptığı konusunda farklı yorumlarda bulunur. Atina demokrasisinin genel olarak Klistenis'in reformlarıyla kurulduğu kabul edilir. Diğer taraftan, VII. yüzyılda Pisistratus'un yönetimi ele geçirmesiyle tiranlık rejimi ortaya çıkmış, Solon'un reform çalışmalarına rağmen Atina'da da tiranlık dönemi yaşanmıştır.Bu önemin sonunda ise Efialtis, diğerlerine nazaran daha barışçıl şekilde, Klistenis reformlarını yenilemeye çalışmıştır.[1].
En büyük demokratik lider olarak gösterilen Perikles'in ölümünden sonra ve Pelopennes Savaşları'nın sonuna doğru Atina demokrasisi iki defa kesintiye uğrayarak oligarşik yapıya büründü. Eukledes döneminde yenilenerek kuruldu. IV. yüzyıldaki bu yenilenme Perikles sisteminden daha fazla detay içeriyordu. Atina demokrasisi M.Ö. 322 yılında yok edildi. Bu demokrasi şekli daha sonralarıda kuruldu fakat hangisi gerçek deokrasi olduğu tartışılabilir bir konudur.
Konu başlıkları |
[değiştir] Demokrasiye katılım
[değiştir] Atina'nın nüfusu
Atina'nın nüfusu ve bu nüfusun ne kadarının demokrasiye katıldığı hakkındaki bilgiler sadece yakın tahminlerden oluşur. Atina nüfusu içindeki köle ve Atina dışından gelen nüfus sürekli olarak değişmiştir. M.Ö. 4. yüzyılda Atina nüfusunun 250.000-300.000 arasında olduğu tahmin edilir. Bu nüfusun 100.000'i Atina vatandaşı ve Atina vatandaşları arasında da sadece 30.000'i oy verme hakkına sahip yetişkin erkek nüfusu bulunduğu tahmin edilir. M.Ö. 5. yüzyılın ortalarında oy verme hakkına sahip erkek vatandaşların sayısı 60.000'i geçmişse de Pelopennes Savaşları yüzünden hızlı bir düşüş göstermiştir. Modern bakış açısına göre demokrasiye katılım oldukça küçük olarak gözükse de antik çağlar için oldukça büyük bir katılım olduğu söylenebilir. Diğer şehir devletlerinde en fazla 1.000-1.500 kişilik katılımlar olmuş, o zamanın en büyük şehirlerinden biri olan Korint'te bile en fazla 15.000 kişilik erkek nüfusu demokrasiye katılımı sağlanabilmiştir.
Vatandaş olmayan nüfus iki şekilde tanımlanır. Bunlar Atina dışından gelip yerleşmiş olanlar ve köleler. Muhtemelen köleler daha çoktu. Hatip Hiperides, M.Ö. 338 yılarında Atina'da 150.000'den fazla kölenin olduğunu söyler. Kölelerin sayısı Atina vatandaşlarının sayısından fazla olması Atinalıların üzerinde pek bir iş yükünün olmadığını gösterir.
