Abdülaziz El Suud
Vikipedi, özgür ansiklopedi
 |
Bu maddedeki veya maddenin bir bölümündeki bazı bilgilerin kaynağı belirtilmemiştir. Ayrıntılar için maddenin tartışma sayfasına lütfen bakınız. Maddeye uygun bir biçimde kaynak ekleyerek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz. |
| `Abd el-`Azīz Āl Suūd عبدالعزيز آل سعود |
|
|---|---|
| Doğum | 1876 Riyad Osmanlı Devleti |
| Ölüm | 9 Kasım 1953 Taif Suudi Arabistan |
| Görev süresi | 1932 - 9 Kasım 1953 |
| Önce gelen | |
| Sonra gelen | Suud bin Abdül Aziz |
Abd el-Aziz El Suūd, bilinen adıyla İbni Suud, (d. 1876 - ö. 9 Kasım 1953, Arapça: عبدالعزيز آل سعود). Suudi Arabistan Krallığının kurucusu ve ilk kralı. Abd el-Rahman bin Faysal bin Türki El Suud ve Sare bint Ahmed el-Kebir Sudeyri'nin oğlu olarak Riyad'ın yüksek taraflarındaki Neced bölgesinde doğan İbni Suud 1953'te Taif kentinde hayatını kaybetti.
[değiştir] Yaşamı
1890 yılında, 14 yaşındayken ailesiyle birlikte kalmakta olduğu Riyad kentinden, Reşidi Ailesi tarafından[kaynak belirtilmeli], ailesiyle beraber Kuveyt'e sürgün edildi. Gençliğini Kuveyt'te geçirdi. Yıllar sonra Osmanlı Hükümetinden bölgede toprak satın alarak yurduna geri döndü. Kardeşi Muhammed ve öteki kuzenleriyle birleşerek Reşidilere saldırdı ve Riyad kentinin yönetimini ele geçirdi (1902).
İki yıl sonra Reşidiler yeniden harekete geçerek Neced üzerinde hakimiyet kurdular. Ayrıca Suud Ailesinin bölgedeki gücünden endişe duyan Osmanlı birliklerinin de desteğini sağlamışlardı[kaynak belirtilmeli]. İbni Suud, bir savunma savaşı vererek orduyu oyaladı. Bu sırada yeterince adam toplamış olan Suudi Ailesi de ordusunu harekete geçirdi. Suudilerin zafer kazanmalarına karşın, bölge uzun bir süre iki aile arasındaki çatışmalara sahne oldu.
Sonunda İbni Suud, Neced'de kontrolü sağlayarak (1912) bölgede organize bir güç durumuna geldi. Bir Vahhabi dini militan grubu olan İkhvan'ın kurulmasını sağladı. Suudi Hanedanı Vahhabilik adlı dini görüşün savunucusuydular. 1. Dünya Savaşı sırasında İngiliz Hükümetiyle anlaşan İbni Suud, Mekke Şerifi Hüseyin bin Ali ile birlik olarak Osmanlı ordusuna savaş ilan etti. Bunun karşılında Suud Ailesinin toprakları İngiliz Hükümetinin güvencesi altına alındı. İngilizlerin desteğini kazanan İbni Suud, Osmanlının ve İbni Reşid'in güçlerine karşı bir toplu saldırı başlattı.
Bu sırada harekete geçen İbni Reşid, bölgedeki gücünü arttırarak egemenlik alanını İbni Suud aleyhine genişletti. Buna rağmen, 1920'de Reşidi kuvvetlerini yenen İbni Suud, İbni Reşid'i 1922 yılında tamamen yenilgiye uğrattı. 1924 yılında, tüm Reşidi topraklarının hakimiyetini ele geçirdi.
1925'te Suudi orduları kutsal şehir Mekke'yi ele geçirerek, Mekke Şerifi Hüseyin bin Ali ve 700 yıllık Haşimi iktidarını yenilgiye uğrattılar.10 Ocak 1926'da kente gelen İbni Suud, Hicaz Kralı olarak taç giydi.
1927'de rakibi Hüseyin'in taraftarlarını yenilgiye uğrattı. İngiliz Hükümeti bu yüzden Suud Ailesinin egemenliğini kabul etti. 20 Mayıs'taki Cidde görüşmelerinde Neced Sultanı ve Neced Kralı ilan edildi.
1927 - 1932 yılları arasında Arabistan yarımadasının kontrolünü ele geçirmek için birçok harekat düzenledi. Mart 1929'da emrindeki İkhvan birlikleri Irak'ın bir kısmını işgal ettiler.1932 yılında Arabistan yarımadasının neredeyse tamamını idaresi altına aldıktan sonra, Neced ve Hicaz ülkelerini birleştirerek günümüzdeki Suudi Arabistan Krallığı nı kurdu. Aynı yıl, kendisini ilk Suudi Arabistan Kralı ilan etti.
Tahta oturan İbni Suud, ülkede karışıklık çıkarmak isteyen gruplar ve azınlıklarla mücadeleye başladı. 1938'de ülkesinde petrol bulunması sonucunda büyük bir servetin sahibi haline geldi. Amerikan petrol şirketleriyle yakın ilişkilere girerek onları ülkesine davet etti.
Ayrıca, ülkesindeki kutsal kentler Mekke ve Medine'nin korunması ve bakımını üstlenerek [slam dünyasında büyük bir üne ve güce kavuştu.
Onun çocuklarının tamamı, "bin (erkek) ya da bint (kız) Abdül Aziz El Saud" soyadını aldılar. İbni Suud, 1953 yılında, Taif kentinde hayatını kaybetti. Onun ölümünden sonra en büyük oğlu Suud, ikinci Suudi Arabistan Kralı olarak tahta çıktı.
| Önce gelen: Abdülaziz İbni Mithab |
Necd Emiri 1902 - 1921 |
Sonra gelen: Necd Sultanı olarak Abdülaziz El Suud |
| Önce gelen: Necd Emiri olarak Abdülaziz El Suud |
Necd Sultanı 1921 - 1927 |
Sonra gelen: Necd Kralı olarak Abdülaziz El Suud |
| Önce gelen: Ali bin Hüseyin |
Hicaz Kralı 1925 - 1932 |
Sonra gelen: Suudi Arabistan Kralı olarak Abdülaziz El Suud |
| Önce gelen: Necd Sultanı olarak Abdülaziz El Suud |
Necd Kralı 1927 - 1932 |
Sonra gelen: Suudi Arabistan Kralı olarak Abdülaziz El Suud |
| Önce gelen: Necd Kralı ve Hicaz Kralı olarak Abdülaziz El Suud |
Suudi Arabistan Kralı 1932 - 1953 |
Sonra gelen: Suud bin Abdülaziz |
