Çince karakterler
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Çin yazı karakterleri (Çince: 汉字 / 漢字; Pinyin: hànzì), günümüzde Çince, Japonca ve Korecenin yazılmasında kullanılan simgesel grafikler ya da logogramlardır. Bunlara Mandarin Çincesinde hànzì, Japoncada kanji, Korecede hanja ya da hanmun, Vietnamcada ise hán tự ya da chữ nho adı verilir.
Çin yazısının ilk örnekleri Çin'in Shang Hanedanlığı dönemine, yaklaşık MÖ 1600 yıllarına ait Fal Yazıtlarıdır. Çin karakteri daha sonra Çin dışında Doğu ve Güney Asya'da Kore, Vietnam ve Japonya'da kullanılmaya başlanmıştır. 20. yüzyılda Kuzey Kore ve Vietnam, Çin karakterini kullanmayı tamamıyla bırakmışlardır. Bugün Güney Kore ve Japonya'da ise bu ülkeler kendi yazım sistemlerini geliştirmiş olmalarına karşın Çin karakteri hâlâ kısmen kullanılmaktadır.
Çin yazı karakterler alfabeden farklı olarak ses belirtmek için kullanılmaz; bir tür resim yazısından türemiştir. Bu nedenle farklı dillerde değişik seslerle okunabilir; ancak anlam değişmez. Bu özelliği trafik işaretlerine benzetilebilir. Örneğin, DUR işareti farklı ülkelerde farklı şekillerde okunsa da (Stop, Halt, Arrete) anlamı hep aynıdır. Bu sayede, Çincenin yüzlerce farklı lehçesini konuşan Çinliler için tarih boyunca iletişimi kolaylaştıran bir araç olmuştur. Söz dizimi olarak Çinceden tamamen farklı dilleri konuşan Japonlar ve Koreliler ise temel dilbilgisi kurallarını öğrendikten sonra Çince Budist yazmalar gibi belgeleri okuyabilmişlerdir. Bu yönüyle Çin karakteri Uzakdoğu'da kültürel alışverişin temel taşıdır.
Çin'de 1956 yılından sonra Basitleştirilmiş Karakterler kullanılmaya başlanmıştır. Buna karşılık Tayvan, Hong Kong ve Macau'da hâlen Geleneksel Karakterler kullanılmaktadır.
Çin karakterinin tarihsel gelişimi
Arkaik | Zhuanshu (Qin Hanedanlığı) | Geleneksel karakterler | Sadeleştirilmiş | Pinyin | Anlamı |
人 | — | rén | insan | ||
女 | — | nǚ | kadın | ||
子 | — | zǐ | çocuk | ||
日 | — | rì | güneş | ||
月 | — | yuè | ay | ||
山 | — | shān | dağ | ||
川 | — | chuān | nehir | ||
水 | — | shuǐ | su | ||
雨 | — | yǔ | yağmur | ||
竹 | — | zhú | bambu | ||
木 | — | mù | tahta | ||
馬 | 马 | mǎ | at | ||
鳥 | 鸟 | niǎo | kuş | ||
龜 | 龟 | guī | kaplumbağa | ||
龍 | 龙 | lóng | ejderha |
Zamirler:
* 我: Ben (wo) * 你: Sen (ni) * 他 (dişil yazımı: 她): O (ta) * 我们: Biz (women) * 你们: Siz (nimen) * 他们: Onlar (tamen)