Còmmisu (RG)
Di Wikipedia, la nciclupidìa lìbbira.
Còmmisu | |
Muttu: Post casmenarum fata nitida resurgo | |
Nomu ufficiali: | Comiso |
---|---|
Pruvincia: | Rausa (RG) |
Superfici: | 64,93 km² |
Abbitanti: | 28.389 |
Dinzitati: | 444 ab./km² |
Cumuni cunfinanti: | Ciaramunti, Rausa, Vittoria |
CAP: | 97013 |
Prifissu telefònicu: | +0932 |
Còmmisu (o U Còmisu ntâ parrata lucali) è nu cumuni di 28.389 abbitanti dâ pruvincia di Rausa.
[cancia] Storia
Lu primu nzidiamentu di l'omu a Còmmisu, ci fu ntornu ô sicunnu millenniu apprima di Cristu, quannu li Sìculi stàvunu nni li muntagni tornu-tornu Còmmisu.
Si penza ca doppu â culunizzazioni greca ntô Cozzu d'Apollu c'era la mistiriusa Kasmenai, na cità mìtica.
Un saccu sù li resti grechi e rumani: mpurtanti sunnu li termi Dianae Fons, vicinu â Chiazza Fonti Diana.
L'arrivu dê Bizzantini, doppu di scurrirìi dê bàrbari, detti nu novu arrisbigghiu: la citati si pigghia li mura e tutti li nùclii abbitativi si mèttunu nzèmmula pi furmari lu casali di Còmicio (chiamatu appoi Jhòmiso).
Ma la vera storia di la cità accumenza cu l'Aragunisi ca dùnanu lu fèudu dû Còmmisu a Federico Speciario di Missina, ntô 1296. Iddu si fici fari nu palazzu-casteddu ca addivintò lu centru dô paisi.
Appoi lu fèudu arrivò ntê manu di Giuvanni Chiaramunti e ntô 1392 addivintò di Birnandu Cabrera, catalanu e conti di Mòdica. Ma sò figghiu Giuvanni si ndibbitò un saccu e vinnìu la cità ntô 1453 a Don Periconio II dê Naselli, nòbbili d'antica famigghia ca tènnuru lu fèudu finu ô XVIII sèculu e, sutta iddi, lu Còmmisu arrivò a na bona pusizzioni ecunòmica e suciali grazzi a liggi cchiù muderni.
A cumminzari dû XVII sèculu lu rinnuvamentu ca c'era statu nta li sèculi apprima, s'abblocca pi tanti mutivi: la funnazzioni dû Casali di Vittoria cu tanti cummisari ca si nni fujeru a Vittoria, la pesti dû 1624 e, appoi, lu tirrimotu dû 1693, cu 90 morti.
Ma li cummisari cuntinuaru a travagghiari e rifìciru li casi abbattuti ntô stili baroccu.
Ntô piriudu dû fascismu a Còmmisu vinni fatta na basi militari. Nta fini dû 1944, Badoglio ca era lu prisidenti n càrrica, cummannò a tutti li surdati taliani di turnari n guerra. Ma li cummisari èranu stanchi dâ guerra e allura attacaru la prifittura e dichiararu la ripùbblica ndipindenti dô Còmmisu, ca durò sulu pi dù misa. L'artefici di sta ripùbblica foru arristati e si nni jeru a Ustica.
Ma la nova ripùbblica li fici nèsciri e turnari ô Còmmisu.
[cancia] Storia ricenti
Nti l'anni '80 a Còmmisu la basi militari fascista fu utilizzata rai 'mirricani pi fari na Base NATO cu missili nucliari,smantillata nou 1991, cu la fini dâ guerra fridda.
[cancia] Cumisani cèlibbri
- Salvaturi Adamu, cantanti
- Gesualdu Bufalinu, scritturi
- Biagiu Paci, archiolugu
- Salvatori Fiumi, pitturi