Medeo III

Test an lenga piemontèisa

Medeo III ël Crosad

Medeo III, dit ël Crosà, fieul d'Umbert II e ëd Gisla ëd Borgògna, a l'era nassù dël 1095 (a diso ëdcò dël 1087) ant ël castel ëd Montmélian.
Dël 1103 a-j suced al pare, an ëdventand ël nùmer set ant la lista dij cont ëd Savòja. Essend ancora na masnà, Medeo a resta sota la tua d'Aimon ëd Gënevra e për ses agn la regensa a l'é an sle spale ëd soa mare.
Ël goern ëd Medeo III a l'é stàit caraterisà da l'aspirassion costanta a arpijesse ij teritòri ch'a l'ero d'Adelàide.

Dël 1106 a-i meuir l'amperator Enrich IV e a-j suced Enrich V. Coma sò predecessor, ëdcò chiel-sì a mostra ëd malànim anvers ël vësco ëd Roma e sòn a lo buta an contrast con ël cont ëd Savòja: Medeo a arfudrà sempe ëd fé part ëd la cort amperial. Ij Savòja a strenzo dle parentele amportante cand Adelàide, un-a dle seur ëd Medeo, as maria con Luis VI re ëd Fransa e l'àotra seur, Agnes, a maria Arcimbald VI ëd Borbon.
Medeo III a sosten Corad ëd Hohenstaufen contra Lotari ëd Suplimborgh për la sucession amperial, ma a l'é Lotari ch'a vagna e, dventà amperator, për arvangia a conced pì gran privilegi al vësco ëd Turin. Tutun con Medeo III, mersì ëdcò al sostegn ëd sò barba ël vësco ëd Roma Calist II, ël podèj dij Savòja an Piemont as agrandiss.

Dël 1125, Medeo III a l'ha fondà l'abassìa d'Autacomba, an sle rive dël lagh ëd Bourget.
Ant ël 1137 a l'ha dàit ël castel ëd Saint-Oyen, ciamà château Verdun, an cadò ai canònich dël Grand San Bernard, e a l'ha daje ël drit esclusiv ëd caté dle tère an sël Mont-Joux.

Dël mars 1147 papa Genio III, ch'a l'era ancamin ch'a andasìa an Fransa për convince ël re a pijé part a la crosada, as fërma a Susa, ospità da Medeo. Sòn e l'esempi dël re 'd Fransa, sò novod Luis VII a posso Medeo III a parte ëdcò chiel ant la sconda crosada, ma a meuir ël 1 d'avril dël 1148 ch'a l'era mach rivà a Nicosìa, ant l'ìsola ëd Cipro.
Prima ëd parte a l'avìa lassà la regensa a Medeo d'Aotariva, vësco ëd Losana, ch'a la tnirà fin-a che ël sucessor Umbert a sarà fòra 'd tua.

Medeo III a l'ha avù doe fomne (Adelàide e Matilde d'Albon) e des masnà: Alis, Matilde (1125 anviron - 1158), ch'a maria re Fonso I ëd Portugal, Agnes (mòrta dël 1172), ch'a maria Gulielm I cont dël Gënevèis, Umbert, ch'a-j suced, Gioan, Pero, Gulielm, Margrita, monia a Bons, Isabela e Giulian-a, badëssa a Sant Andrea ëd Vienne.