Zmysł równowagi
Z Wikipedii
| Zmysły |
|
|
Zmysł równowagi umożliwia czucie położenia i ruchów ciała w przestrzeni. Mieści się w błędniku błoniastym, w uchu wewnętrznym. Tworzą go dwa narządy otolitowe: woreczek i łagiewka oraz 3 kanały półkoliste. Ewolucyjnie zmysł równowagi (a także zmysł słuchu) wywodzi się z organu linii bocznej.
Spis treści |
[edytuj] Narządy otolitowe
W każdym narządzie otolitowym (łagiewce i woreczku) znajduje się struktura czuciowa zwana plamką. Plamka składa się z nabłonka wraz z włoskowatymi komórkami czuciowymi oraz z błony, w której umieszczone są elementy otolitowe (są to kryształki CaCO3 zwane też kamyczkami błędnikowymi). Zadaniem plamki jest wykrywanie przyśpieszenia liniowego. Ze względu na jej ułożenie (pionowe w woreczku i poziome w łagiewce) woreczek jest czuły na zmiany przyśpieszenia w kierunku pionowym (np. grawitacja), zaś łagiewka wykrywa odchylenia głowy od pionu. Receptory w narządach otolitowych są wrażliwe na ruchy o niskiej częstości, które są jedną z przyczyn choroby lokomocyjnej.
[edytuj] Kanały półkoliste
Są to półkoliste twory wypełnione limfą ułożone prostopadle względem siebie, co pozwala na utworzenie trójwymiarowego obrazu otaczającej przestrzeni. Kanały są wypełnione płynem zawierającym ziarenka CaCO3 (tzw. otolity). Na wewnętrznej powierzchni kanałów półkolistych występują komórki czuciowe z rzęskami, które są uciskane podczas zmieniania pozycji ciała przez płyn. To powoduje powstanie impulsu nerwowego, który przesyłany do mózgu jest odpowiednio interpretowany i odczuwa informacje o pozycji ciała w danej chwili.
[edytuj] Fiksacja wzroku
Sygnały z komórek włoskowatych biorą udział w tzw. procesie fiksacji wzroku, czyli ruchu gałek ocznych niezależnie od ruchów głowy. Dzięki temu procesowi możemy np. skupić wzrok na danym przedmiocie ruszając jednocześnie głową.
[edytuj] Zaburzenia równowagi
Zaburzenia równowagi mogą być spowodowane przez następujące schorzenia:
[edytuj] Choroba Meniera
Zaburzenia w regulacji poziomu śródchłonki w błędniku mogą być przyczyną tzw. zespołu Meniera, który oprócz zaburzeń równowagi objawia się nudnościami, dzwonieniem w uszach, a czasem nawet utratą słuchu.
[edytuj] Zapalenie błędnika
[edytuj] Wędrujące otolity
Wędrujące otolity powodują łagodne położeniowe zawroty głowy. Zawroty pojawiają się, gdy pacjent zwiesza głowę w dół, szybko wstaje z łóżka, przekręca się z boku na bok. Dolegliwości trwają krótko, ale są intensywne. Tego typu zawroty głowy u ludzi starszych zwykle wywołane są pokruszeniem się otolitów. Luźne ich kawałki poruszają się w czasie ruchów głową i drażnią błędnik.
[edytuj] Uszkodzenie błony bębenkowej
[edytuj] Nerwiak nerwu słuchowego
Ta sekcja jest zalążkiem. Jeśli możesz, rozbuduj ją.
[edytuj] Ciekawostki[2]
- Minimalne odczuwalne odchylenie od pionu ciała ludzkiego wynosi około 2-3°
- Minimalne odczuwalne przez człowieka przyśpieszenie liniowe wynosi 0,15 m / s2
- Narząd równowagi ma tzw. okres bezwładności, który jest związany z nagłą zmianą przyśpieszenia działającego na człowieka (np. po gwałtownym hamowaniu w samochodzie przez pewien czas trwa wrażenie ruchu) i wynosi on od 5 do 30 sekund.
- Czas reakcji na wprawienie w ruch obrotowy wynosi 0,4 s.
[edytuj] Bibliografia
- Alan Longstaff: Neurobiologia - krótkie wykłady. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-13805-X.
Przypisy
- ↑ Arenberg, I. K., Countryman, L. F., Bernstein, L. H. i Shambaugh Jr, G. E. Van Gogh had Meniere's disease and not epilepsy. JAMA. Tom 264 (25 lipca 1990), nr 4.
- ↑ Tablice Biologiczne. praca zbiorowa pod redakcją W. Mizierskiego. Warszawa: Adamantan, 2004. ISBN 83-7350-059-6.
