Ziemiaństwo

Z Wikipedii

Ziemianie – grupa społeczna, w dawnych i współczesnych społeczeństwach, w Polsce najczęściej byli to zarazem przedstawiciele średniej lub drobnej szlachty. Silne ziemiaństwo pozostało ważną grupą społeczną jeszcze w dwudziestoleciu międzywojennym, zachowując w kontaktach prywatnych szlachecką tytulaturę. Na mocy Konstytucji marcowej z 1921 roku państwo polskie zaprzestało uznawania przywilejów rodowych i stanowych. Jednak zwłaszcza na Kresach Wschodnich zachowały się specyficzne stosunki stanowe. Znane były sytuacje typowe dla dawnej szlachty, jak np. całowanie "pana" w rękę, odnoszenie się ziemian do pracowników (bez względu na ich wiek) na "Ty", a w świadomości ludności wiejskiej zachował się stary, postfeudalny podział na "chłopów" i "panów". Co ciekawe, wytworzył się również swoisty zrost kulturowy, co można zilustrować chociażby przez przykład obecności samochodów obok powozów w bogatszych majątkach.

Cechą szczególną tej warstwy jest dziedziczna przynależność oraz oparcie na własności ziemskiej, czyli posiadaniu i użytkowaniu ziemi. Ziemiaństwo wchodziło w skład systemu stanowego charakterystycznego dla społeczeństw feudalnych. Kres istnienia tej warstwy społecznej w Polsce położyła II wojna światowa i jej następstwa w postaci reformy rolnej, przesiedleń, zmiany systemu polityczno-gospodarczego i utraty przez Polskę Kresów Wschodnich. Obecnie ziemiaństwo jest bardzo silną warstwą społeczną w Wielkiej Brytanii oraz w znacznym stopniu w Europie Zachodniej (szczególnie we Francji, Hiszpanii oraz Niemczech).

Od 1989 roku ziemiaństwo polskie prowadzi aktywną walkę o poszanowanie prawa własności i zwrot majątków ziemskich lub (gdy jest to niemożliwe) uzyskanie odszkodowania. Na szczególną uwagę zasługuje próba podważenia dekretu PKWN z dn. 6 września 1944 jako aktu prawnie nieobowiązującego nawet w ówczesnym systemie legislacji^[1].

Przypisy

↑ PTZ w Krakowie, Dekret Rolny a prawo

[edytuj] Bibliografia

J. Żarnowski, Społeczeństwo II Rzeczypospolitej 1918-1939, Warszawa 1973
T. Chrzanowski, Dziedzictwo. Ziemianie polscy i ich udział w życiu narodu., Kraków, Znak, 1995