Portal:Wyspy Owcze/Brudnopis

Wyspy Owcze

Wyspy Owcze to powierzchniowo najmniejszy, zamieszkały kraj skandynawski. Mieszka tam ok. 48 228 osób, w większości narodowości farerskiej, a kraj zajmuje 1 399 km². Pierwszymi osadnikami na Wyspach byli eremici celtyccy, którzy przybyli tam w VII wieku, jednak dopiero w VIII przybyła tam znaczniejsza grupa ludzi, normańscy osadnicy. Od tamtej pory, zaczęła rozwijać się oddzielna kultura farerska, będąca pomieszaniem zwyczajów i języków celtyckich oraz skandynawskich, a później duńskich. Løgtingið, jeden z pierwszych, nordyckich parlamentów powstał na Wyspach już w IX wieku, co pokazuje, iż jest to jeden z najstarszych parlamentów świata. Język pisarski wykształcił się tam dopiero w XIX wieku mimo, że odmienność języka mówionego, widoczna była już pięć wieków wcześniej. Do rozwoju farerskiej literatury przyczynili się tacy pisarze jak: Símun av Skarði (1872 - 1942), Rasmus Rasmussen (1871 - 1962), William Heinesen (1990 - 1991) czy Helena Patursson (1864 - 1916). Największym miastem, a zarazem i stolicą Wysp Owczych jest Thorshavn, w którym mieszka ok. 40% mieszkańców tego kraju.

Flaga

Stolica

Thorshavn jest największym miastem Wysp Owczych, oraz ich stolicą. Mieszka tu 12 tys. mieszkańców, natomiast w gminie, którą obejmuje, 19 tysięcy. W tym mieście znajduje się siedziba parlamentu farerskiego, Løgtingið, jest to też ośrodek kulturowy Wysp. Znajduje się tu kilka szkół, w tym Føroya Fólkaháskúli (Farerski Uniwersytet Ludowy), założony przez Símuna av Skarðiego.

Podział administracyjny

Wyspy Owcze dzielą się obecnie na sześć regionów: Eysturoy, Norðoyggjar, Sandoy, Streymoy, Suðuroy i Vágar. Wydzielonych jest też 34 gminy (far. kommuna), z których największymi są: Tórshavnar kommuna, Klaksvíkar kommuna, Sunda kommuna, Sands kommuna i Sørvágs kommuna. Wcześniej gmin było 48, jednak rząd Wysp Owczych stale dąży do ich łączenia, a więc wkrótce spodziewać się można znacznego zmniejszenia ich liczby.

Więcej w artykule Podział administracyjny Wysp Owczych.

Wyspy

Wszystkich wysp archipelagu jest 18, każda dość wysoko położona nad poziomem morza. Największymi są:

• Streymoy - zajmuje 373,5 km², mieszka na niej 40% mieszkańców archipelagu. Mieści się na niej miasto Thorshavn, stolica Wysp.
• Eysturoy - ma 286,3 km² powierzchni, znajduje się tu szczyt Slættaratindur, najwyższy punkt archipelagu.
• Vágar - 177,6 km² powierzchni, na wyspie jest jezioro, Sørvágsvatn, największe jezioro archipelagu. Znajduje się tu Vágar Airport jedyne lotnisko Wysp Owczych.
• Suðuroy - zajmuje 166 km², bardzo popularna wśród turystów, głównie dzięki wybrzeżu Beinisvørð.
• Sandoy - ma 112,1 km² powierzchni, jest na niej część jednej z największych inwestycji Wysp Owczych, tunel między Sandoy, Hestur i Streymoy.

Historyczna Postać Wysp Owczych

Símun av Skarði urodził się 3 maja 1872 roku w miejscowości Skarð. Do jego największych dzieł należy Hymn Wysp Owczych, "Tú alfagra land mítt", natomiast jednym z najznamienitszych osiągnięć było założenie w Thorshavn, Føroya Fólkaháskúli.

Więcej w artykule Símun av Skarði.

Teraźniejsza postać Wysp Owczych

Jóannes Eidesgaard urodził się w miasteczku Tvøroyri, 19 kwietnia 1951 roku. Jest aktualnym premierem Wysp Owczych, z ramienia Farerskiej Socjalnej Partii Demokratycznej. Zasiadł na tym stanowisku 3 lutego 2004, a początek jego kariery politycznej datuje się na rok 1990.

Więcej w artykule Jóannes Eidesgaard.

Løgtingið

Løgtingið, czyli farerski parlament, jest razem z, islandzkim Alþingiem i Tynwaldem na Wyspie Man, jednym z najstarszych takich instytucji w Europie. Powstał ok. IX wieku, ale pierwszy raz, jego działalność odnotowano dopiero sto lat później. Instancja ta ma swym ręku całą politykę wewnętrzną kraju, a także jego budżet, musi jednakże oddać sprawy zagraniczne, obronne, walutowe i konstytucyjne parlamentowi duńskiemu. W Løgtingiðu zasiadają 32 osoby.

Więcej w artykule Løgtingið, już wkrótce.

Kolory i symbole narodowe

Najważniejszymi kolorami, dla mieszkańców Wysp Owczych są: niebieski i czerwony, występujące licznie w strojach ludowych. Flaga tego kraju wzorowana jest na flagach Norwegii i Islandii. Występuje w niej poza narodowymi kolorami Wysp, także biel, mająca symbolizować pianę morską i czyste niebo. Herb w stanie jakim możemy go dziś oglądać, wprowadzony został dopiero w 2004 roku, jest na nim baran, będący oczywistym odniesieniem do nazwy kraju oraz niebieski, narodowy kolor. Hymn wymyślony został w 1906 roku przez farerskiego pisarza Símuna av Skarðiego, a muzykę napisał skrzypek Peter Alberg. W hymnie słychać wiele odniesień do tradycji farerskiej oraz chrześcijańskiej.

Więcej w artykułach: Hymn Wysp Owczych, Herb Wysp Owczych, Flaga Wysp Owczych.