Wilhelm V Orański

Z Wikipedii

Wilhelm V Orański, Wilhelm V Batavus (ur. 8 marca 1748 w Hadze, zm. 9 kwietnia 1806 w Brunszwiku) - ostatni stadhouder Niderlandów. Był liderem frakcji konserwatywnej w Niderlandach.

Urodził się w Hadze jako syn Wilhelma IV Orańskiego i jego żony Anny Hanowerskiej, angielskiej Princess Royal. Miał zaledwie 3 lata, kiedy zmarł jego ojciec (1751). Wilhelm odziedziczył jednak urząd stadhoudera dopiero w 1766, po ukończeniu 18 lat. Wcześniej w jego imieniu rządziły kolejne regentki - najpierw jego matka Anna (w latach 1751-1759, do jej śmierci), później jego babka Maria Ludwika von Hessen-Kassel (od 1759 do 1765, do jej śmierci) i wreszcie jego starsza siostra Karolina (od 1765).

[edytuj] Małżeństwo

W 1767 Wilhelm poślubił Wilhelminę Hohenzollern, księżniczkę pruską, siostrę króla Fryderyka Wilhema II. Wilhelm V i Wilhemina mieli 5 dzieci:

nienazwanego syna (1769),
Fryderykę Ludwikę Wilhelminę, księżniczkę Oranje-Nassau (1770-1819), żonę Karola Jerzego Augusta, księcia Brunszwiku-Luneburga,
nienazwanego syna (1771),
Wilhema VI Orańskiego, króla Holandii jako Wilhelm I (1772-1843),
Wilhelma Jerzego Fryderyka, księcia Oranje-Nassau (1774-1799).

Wilhelm V miał również nieślubnego syna:

Karola Orańskiego, znanego również jako Karol Batawski (1767-1808).

[edytuj] Rządy

Podczas Amerykańskiej wojny o niepodległość Holendrzy zachowali neutralność. Wilhelm V stojący na czele proangielskiej frakcji razem z parlamentem blokował proamerykańskie, a później również profrancuskie próby włączenia się do wojny. W końcu po wielu politycznych debatach i pod presją dyplomatów amerykańskich i francuskich, Zjednoczone Prowincje uznały istnienie nowego państwa - Stanów Zjednoczonych, w 1782.

Po 4 latach, Holendrzy zostali pokonani, a zubożały naród żył coraz bardziej niespokojnie pod rządami Wilhelma V. Grupa młodych rewolucjonistów, nazywających się Patriotami, stale prowokowała władcę. Wilhelm przeniósł swój dwór do Geldern, prowincji oddalonej od politycznego centrum państwa, ale na tym jego działalność się skończyła. Przeciw przenosinom silnie protestowała jego żona Wilhelmina, która chciała powrócić do Hagi - została jednak zatrzymana w Goejanverwellesluis i zmuszona do powrotu do Geldern. Dla Wilhelminy i jej brata, to była ogromna zniewaga. Fryderyk Wilhelm II wysłał armię przeciwko dysydentom. Patrioci uciekli do Francji - przybyli tam akurat w odpowiednim momencie, żeby zobaczyć detronizację króla Ludwika XVI i zwycięstwo ludu.

Wspierani przez Francję, Patrioci powrócili w 1795 roku z Paryża, żeby walczyć w ojczyźnie. Tym razem to Wilhelm V musiał uciec i schronił się w Anglii. Jako ostatni z holenderskich stadhouderów zmarł na wygnaniu, w Brunszwiku (obecnie w Niemczech). W 1813, jego syn Wilhelm VI powrócił do Niderlandów i jako Wilhelm I został koronowany na pierwszego holenderskiego monarchę.