Wielki Zderzacz Hadronów
Z Wikipedii
 |
Ten artykuł dotyczy przyszłego wydarzenia. Informacje w nim zawarte mogą się zmienić wraz z pojawieniem się nowych faktów. |
Wielki Zderzacz Hadronów, LHC (ang. Large Hadron Collider) – to akcelerator cząstek, umiejscowiony w CERN. Jego uruchomienie jest planowane na lipiec (pierwsze wiązki) i wrzesień (pierwsze zderzenia) 2008.
LHC jest aktualnie największym akceleratorem świata. Ma średnicę 8 km i obwód ok. 27 km. Jest również największą maszyną świata, leży jednocześnie pod Szwajcarią i Francją. Zderza on protony z energią 14 TeV (14 teraelektronowoltów – 14*1012 eV). Wyniki takich zderzeń rejestrowane będą przez dwa duże detektory: ATLAS i CMS oraz dwa mniejsze ALICE I LHC-B.
[edytuj] Budowa
LHC jest zbudowany w tunelu akceleratora LEP (Large Electron Positron Collider – Wielki Zderzacz Elektronowo Pozytonowy). Na schemacie zaznaczono akceleratory oraz detektory współpracujące z głównym akceleratorem (LHC). Przyspieszane cząstki (protony) rozpoczynają swą drogę w akceleratorze liniowym – akceleratorze protonów (P), jony o masie aż do masy ołowiu są przyspieszane w oddzielnym akceleratorze (Pb). Dalsza droga protonów i jonów jest wspólna, najpierw trafiają do synchrotronu zwanego PS (Proton Synchrotron) w którym wiązka uzyskuje odpowiednią energię do 50 MeV i jest kształtowana. SPS (Super Proton Synchrotron) przyspiesza protony do energii 450 GeV, na wyjściu z tego akceleratora można ukształtować dwie wiązki, które w LHC będą poruszały się w przeciwne strony. Protony w każdej z wiązek będą przyspieszane do energii 7 TeV (CM), co daje energię 14 TeV (CM) na zderzenie.
Gdy przyspieszone wiązki są zderzane, ich analizą zajmuje się sześć zespołów detektorów, których nazwy są też utożsamiane z zespołami pracującymi nad ich budową i działaniem:
- ATLAS (A Toroidal LHC ApparatuS) – toroidalny zespół detektorów,
- CMS (ang. Compact Muon Solenoid) – detektor mionów,
- LHCb (ang. Large Hadron Collider beauty) – detektor mezonów B,
- ALICE (ang. A Large Ion Collider Experiment) – detektor do obserwacji wyników zderzeń jonów,
- TOTEM (ang. TOTal Elastic and diffractive cross section Measurement) – badanie całkowitych przekrojów czynnych, rozpraszania elastycznego i dysocjacji dyfrakcyjnej,
- LHCf (ang. Large Hadron Collider forward) – symulacja promieni kosmicznych w laboratorium.
Budowa LHC wspomagana jest przez projekt przetwarzania rozproszonego LHC@home.
Przewiduje się, że LHC umożliwi odkrycie bozonu Higgsa, który uczestniczy w nadawaniu mas cząstkom elementarnym.
