Wełna

Z Wikipedii

Wełna - włókno uzyskiwane z okrywy włosowej (sierści) owiec, lam, wielbłądów, kóz, królików i in. Włókno wełniane posiada charakterystyczne cechy (karbikowatość, łuskowatość, lanolina), dzięki którym nadaje się doskonale do wytwarzania wysokiej jakości, wyrobów włókienniczych.

Wełna owcza uzyskana przez strzyżenie żywych owiec, zwana również runem lub strzyżą, stanowi doskonały surowiec włókienniczy do wyrobu wysokiej jakości tkanin, dzianin i włóknin. Na Bliskim Wschodzie wyroby z wełny wytwarzano już w starożytności.

Najwyższej jakości wełnę, bardzo miękką, puszystą, o cienkich włóknach, długości od 4 do 12 cm, otrzymuje się z owiec rasy merynos. Posiada ona jednocześnie największą zdolność do spilśniania. Grubszą wełnę uzyskuje się z ras owiec długowełnistych i nizinnych. Długość włókien wełny owiec długowełnistych, dochodzi nawet do 40 cm.

[edytuj] Rodzaje wełny

W zależności od sposobu pozyskania włókna rozróżnia się wełny:

• żywą – pozyskiwaną przez okresowe strzyżenie żywych zwierząt
• garbarską – uzyskiwaną podczas obróbki skór w garbarniach
• skórną – uzyskiwaną ze skór zwierząt ubojowych
• futrzarską – uzyskiwaną z odpadów powstających przy szyciu futer
• wtórną – uzyskiwaną przez rozwłóknienie ścinków lub starych wyrobów wełnianych (szmat)

[edytuj] Nazewnictwo

Niektóre nazwy stosowane w odniesieniu do włókien wełnianych i wyrobów z tych włókien:

• owcza - merynos, szewiot, szetland
• wielbłądzia - vikunia, kamel
• lam - alpaka
• kozia - moher, kaszmir
• królicza - angora

[edytuj] Cechy włókna wełnianego

Zalety:

• doskonałe właściwości termoizolacyjne
• doskonałe właściwości dźwiękochłonne
• duża higroskopijność
• pochłanianie promieniowania UV

Wady:

• filcowanie się wyrobów - zdolność do samodzielnego spilśniania

[edytuj] Zastosowanie

Z najdłuższych włókien wełny żywej, uzyskuje się wysokiej jakości przędze czesankowe, natomiast z pozostałych rodzajów stosowanych jako domieszki do krótszych włókien wełny żywej, uzyskuje się niższej jakości przędze zgrzebne.

Z przędz czesankowych wytwarza się wysokiej jakości tkaniny (tweedy) i dzianiny dla przemysłu odzieżowego.

Z przędz zgrzebnych, bez domieszek wytwarza się sukna.

Stosuje się też mieszanki włókien wełnianych z innymi włóknami np. z bawełną, lnem lub jedwabiem. Mieszanki włókien są surowcem do wytwarzania dywanów, wykładzin podłogowych, kołder, koców, poduszek, filców odzieżowych itp.

Z wełny wielbłądziej i lam, wyrabiane są koce, poduszki i pasy terapeutyczne.

Natomiast z wełny wtórnej, wytwarza się filce techniczne. Włókno luzem lub lekkie filce stosuje się jako wypełnienia dźwiękochłonne do wysokiej jakości zespołów głośnikowych.

Najwięksi producenci wełny (2004/2005)^[1]: Australia (ok. 25% światowej produkcji, 475 mln kg nieoczyszczonej), Chiny (18%), Nowa Zelandia (11%), Argentyna (3%).

Przypisy

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Raport o światowym rynku wełny 08/2005 (en)
• Australian Wool Innovation Ltd (AWI) (en)
• Australian Wool Testing Authority Ltd (en)
• Australian Wool Exchange Ltd (en)
• The British Wool Marketing Board (en)
• American Sheep Industry Association (en)
• Natural Colored Wool Growers Association (en)
• Wool Festival (en)