Ukraińska Główna Rada Wyzwoleńcza
Z Wikipedii
Ukraińska Główna Rada Wyzwoleńcza (Українська Головна Визвольна Рада, UHWR) – ukraińska organizacja politycznego kierownictwa walką narodowowyzwoleńczą Ukraińców, utworzona na Ukrainie w marcu 1944 z inicjatywy kierownictwa UPA i Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów.
[edytuj] Powstanie UHWR
Zamiarem założycieli było stworzenie bazy społeczno-politycznej dla walki zbrojnego podziemia przeciw Niemcom i Sowietom oraz przyciągnięcie do niej kadr z organizacji niepodległościowych spoza OUN, choć ta organizacja była ideologiczną bazą UHWR. Do współpracy udało się namówić część byłych działaczy UNDO, "sfery świętojurskie" (od lwowskiej katedry Świętego Jura – środowisko zbliżone do arcybiskupa Szeptyckiego) oraz partię Ukraińskich Republikan Narodowych.
Od stycznia 1944 z mandatu dowództwa UPA Łew Szankowskyj przedstawiał inicjatywę utworzenia UHWR komisji, która nawiązała kontakty z innymi partiami i bezpartyjnymi działaczami. Przedstawiciele OUN płk Melnyka nie zgodzili się wejść do planowanego organu kierującego. Zebrania założycielskie UHWR odbyły się od 11 lipca do 15 lipca 1944 we wsi Nedilna na Samborszczyźnie pod osłoną oddziałów UPA. W zebraniu wzięło udział 20 osób, 5 innych zgodziło się przyjąć mandaty, ale nie zdołały przybyć. Pomiędzy założycielami większość należała do OUN, a 10 osób z nich pochodziło z ziem północno-zachodnich i Naddnieprza.
Na obradach, którymi kierował Rostysław Wołoszyn, uchwalono demokratyczne zasady życia i program państwowo-polityczny oraz społeczno-ekonomiczny przyszłego ustroju Ukrainy. Wybrano też prezydium UHWR (przewodniczącym został Kyryło Ośmak z Kijowa, wiceprzewodniczącymi Wasyl Mudry, o. Iwan Hrynioch i Iwan Wowczuk), generalny sekretariat (sekretarz Roman Szuchewycz), generalny sąd i kontrolera generalnego. Na Ukrainie pod sowiecką okupacją UHWR kierowała przez UPA zbrojną walką, a przez OUN prowadziła polityczną i propagandową akcję przeciw władzy sowieckiej.
W Zjeździe Założycielskim, oprócz osób wyżej wymienionych, wzięli udział: J. Biłeckyj, Mykoła Dużyj, Mykoła Łebed, Omelian Łohusz, Kateryna Meszko-Łohusz, Z. Pełeńskyj, J. Pozyczaniuk, W. Potiszko, Myrosław Prokop, Daria Rebet, P. Turuła, P. Czujko, Łew Szankowśkyj, P. Szumowskyj. Wyrazili zgodę na uczestnictwo w Radzie, ale nie mogli wziąć udziału w obradach: Iwan Bahrianyj, Jewhen Wreciona, M. Haliant, Ołeksander Małynowśki, Wasyl Ochrymowycz. Dokooptowani później członkowie Rady to: O. Diakiw, H. Zełenyj, Wasyl Kuk, Petro Fedun, M. Chmilowskyj.
[edytuj] Działalność
Z powodu zagrożenia zbliżającym się frontem sowieckim w 1944, część członków UHWR udała się na emigrację, a po likwidacji na początku lat 50. działającego na Ukrainie centrum decyzyjnego, siedzibę UHWR utworzono w Monachium.
Na emigracji UHWR wydawała czasopisma "Wistnyk UHWR" i "Suczastnist".
