Synkretyzm przypadków
Z Wikipedii
Synkretyzm przypadków to zachodzące w językach fleksyjnych zjawisko przejmowania funkcji jednego przypadka deklinacji przez inny i będąca tego następstwem homonimia dwóch bądź kilku form fleksyjnych jednego leksemu. Dochodzi do tego na ogół na skutek zmian fonetycznych, w wyniku których formy obydwu przypadków stają się identyczne. Efektem synkretyzmu może być nawet eliminacja jednego przypadka z systemu deklinacyjnego języka.
Przykładem synkretyzmu jest przejęcie funkcji ablatywu (odpowiadającego na pytanie skąd?) przez dopełniacz z przyimkiem (od kogo? od czego?) w językach słowiańskich, w wyniku czego liczba przypadków została zredukowana do siedmiu.
W synkretycznych formach fleksyjnych danego wyrazu następuje neutralizacja opozycji morfologicznych. W rezultacie zamiast oczekiwanych 14 (po siedem przypadków każdej liczby) mamy znacznie mniej formalnie różnych form fleksyjnych danego leksemu, np. paradygmaty rzeczownikowe mają w l. poj. nie więcej niż 6 różnych form, w l. mn. – nie więcej niż 5 różnych form.
! | !l. poj. | !l. mn. |
---|---|---|
!M. | pani | panie |
!D. | pani | pań |
!C. | pani | paniom |
!B. | panią | panie |
!N. | panią | paniami |
!Msc. | pani | paniach |
!W. | pani | panie |
Liczba pojedyncza – 2 różne formy, liczba mnoga – 5 różnych form, razem – 7.