Shōgun
Z Wikipedii
Shōgun (jap. 将軍 – shōgun: generał; tytuł oficjalny: 征夷大将軍 – seii taishōgun: głównodowodzący wojsk przeznaczonych do podboju barbarzyńców) – początkowo stopień wojskowy dowodzących cesarską armią japońską, później dziedziczny tytuł wojskowych władców Japonii sprawujących faktyczną władzę w kraju rządzonym nominalnie przez cesarza. Okres panowania shōgunów (pol. siogunów) nazywany jest bakufu (幕府 – rządy spod namiotu) lub siogunatem.
Spis treści |
[edytuj] Historia
[edytuj] Shōgun jako stopień wojskowy
Funkcję shōguna wprowadzono w 794 podczas wojny z Ajnami. Armia ekspedycyjna zwana gun (jap. 軍) w liczbie od 3000 do 12000 żołnierzy była dowodzona przez generała shōgun. Taishōgun był najwyższym stopniem militarnym w systemie ritsuryō i odpowiadał stopniowi marszałka polnego. Taishōgun dowodził całą ekspedycją złożoną z trzech armii gun.
Po zakończeniu wojny w 813 urząd shōguna został zniesiony. W 940 na krótko go przywrócono w celu stłumienia rebelii wywołanej przez Tairę no Masakado.
[edytuj] Shogunat i urząd polityczny
W 1181 Minamoto no Yoshinaka otrzymał od cesarza władzę nad armią, jego syn w 1184 przyjął tytuł shōguna.
W 1868 shogunat został zniesiony.
[edytuj] Lista shōgunów japońskich
Podbój Ajnów
- Otomo no Otomaro 794-809
- Sakanoue no Tamuramaro 809-811
- Bunya no Watamaro 811-813
Rebelia Taira no Masakado
- Fujiwara no Tadabumi 940
Wojna Gempei
- Minamoto no Yoshinaka 1181-1184 (formalnie nie nosił tytułu shōguna)
- Minamoto no Yoshitsune 1184-1189
Siogunat Kamakura 1192-1333
- Minamoto no Yoritomo 1192-1199
- Minamoto no Yoriie 1202-1203
- Minamoto no Sanetomo 1203-1219
- Kujo Yoritsune 1226-1244
- Kujo Yoritsugu 1244-1252
- Munetaka 1252-1266
- Koreyasu 1266-1289
- Hisaaki 1289-1308
- Morikuni 1308-1333
Siogunat Kemmu 1333-1338
- Morinaga Moriyoshi 1333-1334
- Nariga Nariyoshi 1334-1338
Siogunat Ashikaga 1338-1573
- Ashikaga Takauji 1338–1358
- Ashikaga Yoshiakira 1359–1368
- Ashikaga Yoshimitsu 1368–1394
- Ashikaga Yoshimochi 1395–1423
- Ashikaga Yoshikazu 1423–1425
- Ashikaga Yoshinori 1429–1441
- Ashikaga Yoshikatsu 1442–1443
- Ashikaga Yoshimasa 1449–1473
- Ashikaga Yoshihisa 1474–1489
- Ashikaga Yoshitane 1490–1493
- Ashikaga Yoshizumi 1495–1508
- Ashikaga Yoshitane 1508-1521
- Ashikaga Yoshiharu 1522–1547
- Ashikaga Yoshiteru 1547–1565
- Ashikaga Yoshihide 1568
- Ashikaga Yoshiaki 1568–1573
Faktyczni władcy wojskowi Japonii bez tytułu shōguna
- Oda Nobunaga 1573-1582
- Toyotomi Hideyoshi 1582-1598
- Tokugawa Ieyasu 1598-1603
Siogunat Tokugawa 1603-1868
- Tokugawa Ieyasu 1603-1605
- Tokugawa Hidetada 1605-1623
- Tokugawa Iemitsu 1623-1651
- Tokugawa Ietsuna 1651-1680
- Tokugawa Tsunayoshi 1680-1709
- Tokugawa Ienobu 1709-1712
- Tokugawa Ietsugu 1713-1716
- Tokugawa Yoshimune 1716-1745
- Tokugawa Ieshige 1745-1760
- Tokugawa Ieharu 1760-1786
- Tokugawa Ienari 1787-1837
- Tokugawa Ieyoshi 1837-1853
- Tokugawa Iesada 1853-1858
- Tokugawa Iemochi 1858-1866
- Tokugawa Yoshinobu 1867-1868
[edytuj] Etymologia wyrazu polskiego
Językoznawcy dopuszczają oboczne spolszczenie japońskiego wyrazu shōgun: siogun i szogun. Pierwsza forma bliższa jest oryginalnej wymowie, bowiem japońskie sh wymawia się jak polskie ś, nie angielskie sz. Dawniej w piśmie obowiązywała jedynie forma siogun, obecnie zdaje się być ona mniej popularna.
[edytuj] Bibliografia
- Karl.F.Friday Hired Swords, Stanford University Press 1992, ISBN 0-8047-2696-5
