Sędzia

Z Wikipedii

Sędzia – funkcjonariusz publiczny uprawniony do orzekania w sprawach należących do właściwości sądów i trybunałów, na zasadach niezawisłości i bezstronności.

Tym samym słowem określa się zarówno mężczyzn jak i kobiety wykonujące ten zawód, słowo sędzina jest zazwyczaj rozumiane jako żona sędziego.

Spis treści 1 Historia 1.1 Okres III RP 2 Status prawny sędziego w Rzeczypospolitej Polskiej 2.1 Sędziowie sądów powszechnych 2.1.1 Uprawnienia socjalne sędziego 2.1.2 Odpowiedzialność dyscyplinarna 3 Zobacz też: 4 Przypisy

[edytuj] Historia

[edytuj] Okres III RP

Od 1989 sędziów powołuje Prezydent RP na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa.

[edytuj] Status prawny sędziego w Rzeczypospolitej Polskiej

W Rzeczypospolitej Polskiej pozycję ustrojową sędziów, ich prawa i obowiązki, zasady powoływania i odwoływania na stanowiska oraz wynagradzania regulują:

• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.,
• Ustawa z dnia 23 listopada 2002 r. o Sądzie Najwyższym (Dz.U. Nr 240, poz. 2052)^[1],
• Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. — Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U. Nr 98, poz. 1070 ze zm.)^[2],
• Ustawa z dnia 25 lipca 2002 r. — Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.)^[3],
• Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. — Prawo o ustroju sądów wojskowych (Dz.U. Nr 117, poz. 753 ze zm.)^[4],
• Ustawa z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym^[5],
• Ustawa z dnia 26 marca 1982 r. o Trybunale Stanu^[6].

Do podstawowych ustrojowych zasad związanych z tym zawodem należą, we wszystkich rodzajach sądownictwa:

• niezawisłość,
• nieusuwalność,
• niedopuszczalność przeniesienia na inne miejsce służbowe bez zgody sędziego (z wyjątkami),
• immunitet formalny.

[edytuj] Sędziowie sądów powszechnych

Na stanowisko sędziego sądu rejonowego może być powołany ten, kto:

• posiada obywatelstwo polskie i korzysta z pełni praw cywilnych i obywatelskich,
• ma nieskazitelny charakter,
• ukończył wyższe studia prawnicze w Polsce i uzyskał tytuł magistra lub zagraniczne uznane w Polsce,
• jest zdolny, ze względu na stan zdrowia, do pełnienia obowiązków sędziego,
• złożył egzamin sędziowski lub prokuratorski,
• pracował w charakterze asesora sądowego lub prokuratorskiego co najmniej trzy lata lub referendarza sądowego przez okres pięciu lat,
• ukończył 29 lat.

Wymogi co do złożenia egzaminu bądź pracy w charakterze asesora nie dotyczą osób, które przed powołaniem wykonywały przez odpowiedni okres czasu niektóre inne zawody prawnicze (art. 61 § 1–4 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych). Odpowiednio wyższe wymagania co do wspomnianych okresów przepracowanych na innych stanowiskach, jak i co do granicy wieku, obowiązują kandydatów na sędziów sądów okręgowych i apelacyjnych.

Czas pracy sędziego jest nienormowany - określony jest wymiarem jego zadań.

[edytuj] Uprawnienia socjalne sędziego

Sędzia przechodzi w stan spoczynku z chwilą ukończenia 65. roku życia. Za zgodą Krajowej Rady Sądownictwa może dalej piastować urząd, nie dłużej niż do ukończenia 70. roku życia. Sędzia może być przeniesiony wcześniej w stan spoczynku na skutek choroby lub utraty sił uniemożliwiających mu sprawowanie urzędu sędziowskiego.

[edytuj] Odpowiedzialność dyscyplinarna

Za przewinienia służbowe, w tym za oczywistą i rażącą obrazę przepisów prawnych i uchybienia godności urzędu, sędzia odpowiada dyscyplinarnie.

Karami dyscyplinarnymi są:

• upomnienie,
• nagana,
• usunięcie z zajmowanej funkcji,
• przeniesienie na inne miejsce służbowe,
• złożenie sędziego z urzędu.

Do orzekania w sprawach dyscyplinarnych sędziów sądów powszechnych są powołane sądy apelacyjne i Sąd Najwyższy działające jako sądy dyscyplinarne.

[edytuj] Zobacz też:

Asesor

Niezawisłość sędziowska

Przypisy

To jest tylko zalążek artykułu związanego z prawem. Jeśli potrafisz, rozbuduj go.