Przenikalność elektryczna
Z Wikipedii
Przenikalność elektryczna – wielkość fizyczna, oznaczana grecką literą ε (epsilon), charakteryzująca właściwości elektryczne środowiska. Dla substancji izotropowych jest to wielkość skalarna, równa stosunkowi indukcji pola elektrycznego do natężenia tego pola:
W ciałach anizotropowych przenikalność jest tensorem drugiego rzędu (drugiej rangi).
Wymiarem przenikalności elektrycznej w układzie SI jest F·m-1 (farad na metr).
Spis treści |
[edytuj] Przenikalność elektryczna próżni
Spośród wszystkich ośrodków, najmniejszą przenikalność elektryczną wykazuje próżnia. Wartość ta, oznaczana ε0, jest stałą fizyczną, której wartość, zgodnie z danymi opublikowanymi w 2002 roku przez Komitet Danych dla Nauki i Techniki (CODATA) wynosi w układzie SI:
![\left[ \varepsilon _{0} \right]=\frac{\operatorname{A}^{2}\operatorname{s}^{4}}{\operatorname{kg}\operatorname{m}^{3}}](../../../../math/0/2/1/0217085e205282cba39a2ed2ee9b61e9.png)
Wygodnym do zapamiętania i dobrym przybliżeniem, powyższej wartości przenikalności elektrycznej, jest poniższy wzór:
Otrzymywana jest wówczas przybliżona wartość 8,841941283·10-12 F/m
[edytuj] Przenikalność względna
Przenikalność poszczególnych ośrodków często określa się poprzez bezwymiarową wartość przenikalności względnej, oznaczanej εr. Wielkość ta wskazuje, ile razy przenikalność (bezwzględna) ośrodka jest większa od przenikalności próżni:
Współczynnik εr, zwany dawniej stałą elektryczną ośrodka, przyjmuje wartości od 1 (dla próżni i silnie rozrzedzonych gazów) do dziesiątek tysięcy (dla ferroelektryków).
[edytuj] Zależności związane z przenikalnością elektryczną
Im większa jest przenikalność elektryczna ośrodka, tym mniejsze natężenie pola (E) wywołanego w tym ośrodku przez tę samą indukcję (D). Stąd zastosowanie dielektryków o dużej wartości εr zmniejsza siłę oddziaływania elektrostatycznego pomiędzy ładunkami elektrycznymi. Tym samym powoduje zwiększenie pojemności układów przewodników, co wykorzystuje się w konstrukcji kondensatorów.
Wartości przenikalności elektrycznej ε i magnetycznej μ wyznaczają prędkość v rozchodzenia się fal elektromagnetycznych w ośrodku:
W przypadku próżni:
gdzie:
- ε0 - przenikalność elektryczna próżni,
- μ0 - przenikalność magnetyczna próżni,
- c - prędkość światła w próżni.
Jeśli wypełnimy badanym dielektrykiem kondensator to jego pojemność się zmieni. Zmiana ta będzie opisana przez następującą zależność:
gdzie
- C0 - pojemność kondensatora próżniowego o danej geometrii,
- C - pojemność tego samego kondensatora po wypełnieniu badanym dielektrykiem.
- ε ' - rzeczywista część przenikalności elektrycznej.
Można uogólnić tę definicję na zespoloną przenikalność jeśli się wprowadzi pojęcie zespolonej pojemności. Jej część zespolona jest związana z przewodnością.
W ośrodkach anizotropowych wektory natężenia i indukcji pola elektrycznego mogą być nierównoległe. Dla takich ośrodków stosuje się ogólniejszą definicję przenikalności elektrycznej:
w której ε jest tensorem przenikalności elektrycznej.
Oznacza to, że w ośrodku takim przenikalność ma różne wartości w różnych kierunkach. To pociąga za sobą różnicę w prędkości rozchodzenia się światła (patrz związek powyżej) – a zatem i współczynnika załamania – zależnie od kierunku polaryzacji światła. Zjawisko to nazywa się podwójnym załamaniem albo dwójłomnością. Spośród substancji naturalnych zjawisko dwójłomności wykazuje między innymi kalcyt.
Współcześnie odchodzi się od nazwy "przenikalność dielektryczna" na rzecz "przenikalność elektryczna", gdyż to drugie określenie lepiej oddaje charakter wielkości ε w pełnym zakresie jej wartości.
