Procjon
Z Wikipedii
| Procjon | |
| α Canis Minoris | |
| Epoka J2000 | |
| Gwiazdozbiór | Mały Pies |
| Rektascensja | 7h39m18.1s |
| Deklinacja | +05°13'30" |
| Odległość | 11.4 ly (3.496 pc) |
| Rodzaj gwiazdy | podolbrzym |
| Typ widmowy | F5IV-V |
| Jasność obserwowana | -0,71 m |
| Jasność absolutna | -1,023 m |
| Inne nazwy | Elgomaisa, Algomeysa, Antecanis HD 61421, HR 2943 |
Procjon (α CMi) - gwiazda położona w gwiazdozbiorze Małego Psa.
Jest jedną z najbliższych nam gwiazd, znajdującą się w odległości zaledwie 11,36 roku świetlnego od Układu Słonecznego. Nazwa tej najjaśniejszej gwiazdy w konstelacji Małego Psa wywodzi się z języka greckiego i wyraża fakt, że Procjon wschodzi nieco wcześniej niż gwiazda Syriusz w pobliskim gwiazdozbiorze Wielkiego Psa. Procjon jest gwiazdą podwójną, której główny składnik jest podolbrzymem o żółtobiałym zabarwieniu. Moc jego promieniowania 7,7 razy przewyższa moc promieniowania Słońca. Towarzyszem Procjona jest biały karzeł, obiegający go w ciągu 40,65 roku. Jego masa stanowi 0,63 masy Słońca, a średnica jest 100 razy mniejsza od średnicy naszej Dziennej Gwiazdy. Na niebie odnajdziemy jeszcze jednego towarzysza Procjona, z którym tworzy on parę optyczną.
Procjon jest ponadto jedną z gwiazd tzw. trójkąta zimowego, który oprócz niego tworzą Syriusz z Wielkiego Psa i Betelgeza z Oriona.
[edytuj] Nazwa i związane z nią legendy
Z Procjonem wiąże się sporo legend w różnych wariantach. Niektórzy autorzy widzą w nim psa ze sfory Oriona, towarzyszącego razem z Syriuszem swojemu panu na niebie. Inne legendy nie wykluczają możliwości, że Mały Pies jest jednym z psów samej bogini łowów, płodności i Księżyca - Artemidy. Według innych mitów, jest to pies z orszaku łowieckiego Akteona, syna Autonoe, córki króla Teb. Ten zapalony myśliwy trafił pewnego razu do jaskini, w której kąpała się Artemida. Za to, że ujrzał ją nagą, Artemida przemieniła Akteona w jelenia i zaszczuła własnymi psami na śmierć. Egipcjanom gwiazdozbiór przypominał boga umarłych Anubisa, którego przedstawiano w postaci człowieka z głową szakala, natomiast Arabom i Rzymianom - szczenię.
[edytuj] Właściwości fizyczne
Procjon to relatywnie młoda gwiazda. Jej wiek ocenia się na 1,7 mld lat (jeden miliard siedemset milionów lat). Jest to jedna trzecia wieku naszego Słońca. Należy on do typu widmowego F i na diagramie Hertzsprunga-Russella jest położona pomiędzy ciągiem głównym i gałęzią podolbrzymów. W przyszłości zostanie czerwonym olbrzymem. W roku 1990 okryto, że glob gwiazdy wykonuje niewielkie oscylacje. To odkrycie pozwoliło określić wiek Procjona. Astronomowie wyznaczyli też jego masę, która decyduje o tempie ewolucji. Masa Procjona jest znana z dużą dokładnością, ponieważ główna gwiazda ma towarzysza, białego karła, który okrąża ją w ciągu ok. 41 lat. Kiedy dwa obiekty okrążają się wzajemnie pod wpływem siły ciężkości, to znając okres obiegu można wyznaczyć ich względne masy. W roku 2000 określono masę Procjona jako 1,5 masy Słońca, a jego odległość od Słońca na 11,4 roku świetlnego.
Źródło:
- Ken Croswell, Oscillating stars reveal their ages, Astronomy Magazine, 20 January 2005.
