Prerafaelici
Z Wikipedii
.jpg/200px-Millais_-_Ophelia_(detail).jpg)
Prerafaelici (ang. The Pre-Raphaelite Brotherhood) – stowarzyszenie artystyczne założone w Londynie w 1848 roku przez studentów The Royal Academy of Art: Johna Everetta Millaisa, Williama Hunta, Dantego Gabriela Rossettiego i jego brata Williama Michaela, do których dołączyli później malarze James Collinson, literat Frederick George Stephens, rzeźbiarz Thomas Woolner a nieco później Walter Hower Deverell i Charles Alliston Collis. Z grupą związany był także malarz Ford Madox Brown.
Spis treści |
[edytuj] Działalność grupy
Występowali przeciwko wiktoriańskiej, czysto akademickiej sztuce i głosili program sztuki odrodzonej moralnie, wzorowanej na twórczości mistrzów wczesnego włoskiego renesansu. Program grupy oparty był na poglądach Johna Ruskina oraz idei odnowy sztuki poprzez sięgnięcie do twórczości włoskich mistrzów wczesnorenesansowych oraz Williama Blake'a. Z jednej strony marzyli o powrocie średniowiecza, z drugiej starali się zmierzyć z problemami swoich czasów. Ich twórczość pokrewna była działalności niemieckiej grupy nazareńczyków.
Nurt prerafaelicki rozpowszechnił się w Europie, wielu wyznawców znalazł we Francji, Belgii ale również w Europie środkowej. Był ważnym elementem formującego się ruchu odnowy sztuki rzemiosła w Wielkiej Brytanii - Arts&Crafts.
Od 1848 r. młodzi artyści kopiowali ryciny w Towarzystwie Cyklograficznym (Cyclographic Society) i spotykali się w pracowni Hunta na Cleveland Street lub w rodzinnym domu Millaisa. Rossettiego i jego uczniowie: Morris i Burne-Jonesa wspólnie dadzą początek sztuce użytkowej, zakładając sklep z zaprojektowanymi przez siebie rzeczami codziennego użytku.
Ich działalność nie dotyczyła jedynie malarstwa. Swoje rozważania o sztuce i wiersze, nawiązujące do Petrarki i średniowiecznych ballad angielskich, zamieszczali w piśmie „The Germ” (Zarodek), którego zdołali wydać tylko cztery numery. Z Bractwem związany byli również malarze Walter Crane oraz William Morris, który w 1890 roku otworzył drukarnię na przedmieściach Londynu, z postanowieniem przywrócenia piękna książce. Przyczynę upadku książki widział w nowoczesnych wynalazkach i umasowieniu produkcji. W drukarni Morrisa druki składano ręcznie i odbijano na ręcznych prasach. Ideałem prerafaelitów była książka renesansowa i pięknie iluminowane średniowieczne kodeksy, korzystali więc z renesansowych motywów zdobniczych, a do składu tekstu stosowali czcionkę wzorowaną na antykwie Jensona. Stawiali na wygląd i wykończenie książki, nierzadko mniejsze znaczenie miał tekst.
Jako grupa, zakończyli swoją działalność w 1853.
[edytuj] Nazwa ugrupowania
Nazwa ugrupowania odnosi się do malarzy włoskich XIV i XV wieku, takich jak Giotto czy Fra Angelico, na których chcieli wzorować się członkowie bractwa. Pragnęli przywrócić w malarstwie i propagować w krytyce założenia i praktykę artystyczną (jak np. wierność naturze, szczerość), które uważali za charakterystyczne dla sztuki włoskiej przed Rafaelem.
[edytuj] Cechy stylistyczne sztuki prerafaelitów
Prerafaelici czerpią tematy z Biblii i legend arturiańskimi dopełniają je pomysłami literackimi dzieła poetów takich jak John Keats czy Alfred Tennyson, dramatami Szekspira albo aluzjami mistycznymi. Chętnie posługiwali się symbolami, malowali realistycznie, zawsze jednak w swoich obrazach zawierali jakieś dodatkowe, ukryte treści. Chcieli w ten sposób wrócić do "sztuki prawdziwej", która jest piękna, ale też niesie z sobą przekaz. A ich ulubionym motywem były piękne kobiety - często tworzyli wizerunki legendarnych bohaterek - Ofelii, Laury (o rysach twarzy żon malarzy). Także przyroda przedstawiana w najdrobniejszych detalach stanowi ich źródło inspiracji. Prerafaelici inspirowali się, podobnie jak poprzedzający ich nazareńczycy, sztuką quattrocenta i gotyku.
Postacie przedstawiana są bez pominięcia najdrobniejszego szczegółu w wyglądzie zewnętrznym. Dzieła prerafaelitów cechuje unikanie stereotypowego przedstawiania postaci. Kompozycja jest zwykle mieszanką archaizmu i naturalizmu. Ich obrazy utrzymane w duchu romantycznego symbolizmu, mistycyzmu, naiwnego sentymentalizmu, odznaczające się drobiazgowym traktowaniem realiów, ostrą paletą barw.
Ich obrazy stanowiące niemal fotograficzne odwzorowaniem rzeczywistości, dalekie są jednak od realizmu. Pieczołowitość jaką traktują detal uwiarygodnia najbardziej fantastyczne zdarzenia i najmniej prawdopodobne postacie. Prerafaelici potrafili przenieść swoją publiczność w świat baśni i dać jej tak upragniony odpoczynek od uprzemysłowionej rzeczywistości, która nie kryła już w sobie żadnej tajemnicy.
Obrazy pełne są miłosnej symboliki i dydaktyzmu. Tak jak ich poprzednicy postanowili odświeżyć społeczną religijność. Przedstawiają świętych z czcią ale bez patosu i sztuczności. Mimo to, a może właśnie z tej przyczyny ich twórczość jest prawdziwie mistyczna. Tematykę religijną szczególnie upodobał sobie Rossetti. Późniejsza twórczość Prerafaelitów jest preludium dla symbolizmu.
[edytuj] Krajobraz w sztuce prerafaelitów
Krajobraz był kluczowym elementem prerafaelityzmu. Prerafaelici starali się go malować, zgodnie z postulatami Ruskina, który swe główne założenia przedstawił na kartach pięciu tomów „Malarzy Współczesnych”, w sposób jak najprawdziwszy, całkowicie przeciwny akademickiej konwencji i tradycji. Dokonali prawdziwej rewolucji wychodząc w plener. Ich przyroda skrywa ogromny ładunek emocjonalny. Nie ogląda się jej, lecz przeżywa. Interesowali się nią głównie Millais, Hunt i Brown.
[edytuj] Nowa technika
W dziewiętnastowiecznym malarstwie tradycyjnie używano bitumenu, brązowego barwnika, który pozwalał na uzyskanie miękkich i ciemnych kolorów. Głęboki, brązowy odcień łamano kontrastowym światłem, powstałym po nałożeniu białego barwnika. Prerafaelici tworzyli w technice wykorzystywanej w malarstwie ściennym, adaptowanej na swoje potrzeby. Dzięki niej zadziwiali czystością i intensywnością kolorów. Wybrany sposób malowania wymagał bezbłędnego dobierania kolorów i odcieni, gdyż raz popełnionego błędu nie można było zamalować kolejnymi warstwami farby.
[edytuj] Ruskin i prerafaelici
Zwrot w ocenie prac prerafaelitów przez krytykę nastąpił po spotkaniu artystów z Johnem Ruskinem. Gdy Rossetti zdradził nieopatrznie znaczenie liter „P. R. B.” ,którym sygnował obrazy opinia publiczna gwałtownie potępiła spisek. W tej sytuacji młody, 42-letni historyk sztuki cieszył sie dużym uznaniem po swoich pierwszych wystąpieniach broniących sztukę Williama Turnera. W 1851 roku wysłał do „Timesa” dwa listy, w których otwarcie broni prac młodych malarzy W tym samym roku Ruskin opublikował esej, zatytułowany „Prerafaelici”, prezentujący ich sztukę w kontekście współczesnej sztuki europejskiej i porównujący ja ze sztuka Turnera.
[edytuj] Naśladowcy
Początkowo Bractwo Prerafaelitów nosiło miano ezoterycznego stowarzyszenia, które z biegiem czasu zaczęło otwierać się na publiczność wyjaśniając znaczenie swoich prac, zamieszczając artykuły w „The Germ” i biorąc udział w debatach. Ich świeżość i szczerość widać w pracach Hughesa, Dyce’a, Wallisa, Bowera, Bretta i Lindsaya Windusa.
[edytuj] Oddźwięk prerafaelitów
Naturalizm w malowaniu natury wywarł znaczący wpływ na francuskich pejzażystów, zwłaszcza Corota i na przedstawicieli szkoły z Barbizon, którzy z kolei inspirowali impresjonistów. Z drugiej strony natarczywa obecność wielu ukrytych aluzji i moralistyczny wydźwięk ich dzieł utorowały drogę poezji dekadenckiej art nouveau i art déco.
Ich twórczość odegrała znaczną rolę także w ukształtowaniu się angielskiej secesji.
W Warszawie miała miejsce wystawa, której celem było przedstawienie reminiscencji sztuki prerafaelitów w polskiej twórczości. Wystawa "Śladami prerafaelitów. Artyści polscy i sztuka bizantyjska na przełomie XIX i XX wieku" miała miejsce w Oranżerii Muzeum Pałacu w Wilanowie i trwała od 20 września do 19 listopada 2006 r. Na wystawie znalazło się ok. 250 dzieł sztuki: obrazów, grafik i wyrobów rzemiosła artystycznego. Jej zadaniem było przedstawienie rozmaitych dróg, którymi twórczość prerafaelitów trafiała do naszego kraju, a także stosunek polskich artystów i literatów do ich sztuki. Prace Wyspiańskiego (w malarstwie prerafaelitów można znaleźć punkty styczne z twórczością artystów polskiego symbolizmu; Wyspiański właśnie Burne-Jones'a wspominał w „Weselu”; Marian Dąbrowski, mąż Marii Dąbrowskiej, w listach do niej z Londynu wspominał często o prerafaelitach), Józefa Mehoffera, Okunia, Jacka Malczewskiego i innych malarzy polskich ukażą podobieństwa i różnice w traktowaniu symbolicznych tematów i będą okazją do lepszego zrozumienia międzynarodowego charakteru sztuki europejskiej XIX wieku.
Prerafaelici odegrali dużą role także w fotografii i poszukiwania artystyczne Julii Margaret Cameron (1815-1879 r.).
[edytuj] Lista artystów
[edytuj] Bractwo Prerafaelitów
- James Collinson (malarz)
- William Holman Hunt (malarz)
- John Everett Millais (malarz)
- Dante Gabriel Rossetti (malarz, poeta)
- William Michael Rossetti (krytyk)
- Frederic George Stephens (krytyk)
- Thomas Woolner (rzeźbiarz, poeta)
[edytuj] Osoby powiązane z Bractwem Prerafaelitów
- Lawrence Alma-Tadema (malarz)
- John Brett (malarz)
- Ford Madox Brown (malarz, projektant)
- Edward Burne-Jones (malarz, projektant)
- Charles Allston Collins (malarz)
- Frank Cadogan Cowper (malarz)
- Walter Howell Deverell (malarz)
- Arthur Hacker (malarz)
- Arthur Hughes (malarz, ilustrator)
- Jane Morris (modelka)
- May Morris (projektantka)
- William Morris (projektant, pisarz)
- Christina Rossetti (poetka)
- John Ruskin (krytyk)
- Anthony Frederick Augustus Sandys (malarz)
- Thomas Seddon (malarz)
- Elizabeth Siddal (malarka, poetka i modelka)
- Simeon Solomon (malarz)
- Marie Spartali Stillman (malarka)
- Algernon Swinburne (poeta)
- Henry Wallis (malarz)
- William Lindsay Windus (malarz)
[edytuj] Osoby luźno związane z Bractwem Prerafaelitów
- Sophie Gengembre Anderson (malarka)
- Wyke Bayliss (malarz)
- George Price Boyce (malarz)
- James Campbell (malarz)
- John Collier (malarz)
- William Davis (malarz)
- Evelyn De Morgan (malarka)
- Frank Bernard Dicksee (malarz)
- John William Godward (malarz)
- Thomas Cooper Gotch (malarz)
- Edward Robert Hughes (malarz)
- John Lee (malarz)
- Edmund Leighton (malarz)
- Charles William Mitchell (malarz)
- Frederic, Lord Leighton (malarz)
- Joseph Noel Paton (malarz)
- John William Waterhouse (malarz)
- Daniel Alexander Williamson (malarz)
[edytuj] Modelki
- Fanny Cornforth
- Annie Miller
- Evelyn de Morgan
- Jane Morris
- Elizabeth Siddall (Rossetti)
- Marie Spartali Stillman
- Maria Zambaco
[edytuj] Bibliografia
- Encyklopedia symbolizmu, red. Jean Cassou, Warszawa 1997.
- Crepaldi Gabriele, KLASYCY SZTUKI:Rossetti i prerafaelici t.33, ARKADY,2006, ISBN: 8360688079
[edytuj] Linki zewnętrzne
