Predestynacja
Z Wikipedii
Predestynacja (od łac. praedestinare, gr. προοριζειν, "przeznaczyć z góry") - koncepcja religijna, według której losy człowieka (jego zbawienie lub potępienie) są z góry określone przez wolę Boga.
Spis treści |
[edytuj] Predestynacja w chrześcijaństwie
W chrześcijaństwie predestynacja najpełniej przejawiła się w teologii św. Augustyna, w której oparta jest na trzech zasadach:
- uprzedniości i darmowości łaski Bożej;
- nieodpartości bezwzględności jej mocy;
- przekonaniu o niemocy i zepsuciu człowieka w wyniku grzechu pierworodnego.
[edytuj] Katolicyzm
Nauka Kościoła głosi, że predestynacja nie dotyczy pojedynczego człowieka, nie oznacza konkretnego ustalenia jego losu (wiecznego zbawienia lub potępienia), ale dotyczy powszechnego porządku zbawczego Boga, dostępnego dla wszystkich ludzi. Jezus Chrystus oddał swe życie za wszystkich ludzi i zaprasza do wiary w Niego. Wynika to m.in. z tego, że słowa Chrystusa na Ostatniej Wieczerzy (Mt 26, 28) o przelaniu Jego krwi (czyli śmierci na krzyżu) "za wielu", należy rozumieć w znaczeniu semickim, co oznacza "za wszystkich". Człowiek w sposób wolny może przyjąć propozycję Boga lub ją odrzucić. Ostateczny los poszczególnego człowieka nie jest z góry określony, pojedynczy człowiek nie jest predestynowany; wyrok w tej sprawie zapada dopiero na sądzie ostatecznym.
[edytuj] Protestantyzm
Predestynacja wyłoniła się znowu jako ważny temat w czasie reformacji.
[edytuj] Luteranizm
Ta sekcja jest zalążkiem. Jeśli możesz, rozbuduj ją.
Luterańską naukę o predestynacji człowieka (ze względu na całkowite zepsucie człowieka Bóg daje zbawienie lub karze potępieniem w sposób równie bezwarunkowy) rozumie się dzisiaj zwykle następująco: Jezus Chrystus przyjął potępienie w zastępstwie wszystkich ludzi. Dzięki dokonanemu przezeń odkupieniu żaden człowiek nie jest przeznaczony na wieczne potępienie.
[edytuj] Kalwinizm
Jan Kalwin ożywił doktrynę podwójnej predestynacji (zasygnalizowanej przez Lutra), ale dopiero jego następcy uczynili ją kamieniem węgielnym systemu kalwińskiego. Posuwając się jeszcze dalej niż sam Kalwin, odrzucili oni wiarę w powszechną zbawczą wolę Boga i twierdzili, że pojednująca śmierć Chrystusa była ofiarą poniesioną tylko za wybranych. Doktryna kalwińska o podwójnej predestynacji, nie zaakceptowana przez arminian, została narzucona na synodzie w Dort (Dordrecht) (1618-1619) i przez Westminster Assembly (1647), które ogłosiło, że przynajmniej po upadku Bóg nie chciał zbawienia wszystkich ludzi i że Chrystus umarł tylko za wybranych.
[edytuj] Karl Barth
W XX wieku Karl Barth starał się przedstawić chrystologiczne ujęcie nauki o predestynacji w ramach swojego rozumienia Boga. Według niego Chrystus jest zarówno Bogiem, który przeznacza człowieka, jak i człowiekiem, który jest przeznaczony; w zjednoczeniu z Chrystusem ludzie mogą odkryć swoje wybranie. W tym, że wszystkich ludzi można uważać za wybranych w Chrystusie, niektórzy krytycy widzą w stanowisku Bartha raczej odzwierciedlenie uniwersalizmu niż predestynacji w klasycznym sensie.
[edytuj] Predestynacja w islamie
Koncepcja predestynacji (kadar) odegrała też ważną rolę w rozwoju muzułmańskiej myśli teologiczno-filozoficznej. Kadar to teologiczny odpowiednik kismetu, czyli (w rozumieniu ludowym przeznaczenia), którym kieruje Bóg. Pobożny muzułmanin zawsze się liczy z interwencją Bożą.
[edytuj] Bibliografia
- Religia. Encyklopedia PWN, t. 8, Warszawa 2003, s. 256.
- Encyklopedia Kościoła, tom drugi L-Z, Warszawa 2004, s. 561-562.
- Monika i Udo Tworuschka, Islam. Mały słownik, wyd. II poprawione i poszerzone, ISBN 83-7192-245-0, Warszawa 2005, s. 84, 86.
