Pitagorejczycy
Z Wikipedii
Pitagorejczycy – wyznawcy doktryny rozwiniętej przez Pitagorasa i jego następców w szkole religijno-filozoficzno-naukowej, którą założył Pitagoras w Krotonie w Wielkiej Grecji. Zwolennicy mieszkali życiem wspólnotowym, podobnym do klasztornego. Jako symbol przyjęli pięcioramienną gwiazdę (pentagram). Ponieważ swoje poglądy przypisywali założycielowi wkład jego wyznawców był anonimowy.
Wnieśli ogromny wkład do nauki, zwłaszcza w zakresie matematyki, astronomii oraz teorii muzyki. Poglądy pitagorejczyków w istotny sposób stanowiły inspirację filozofii Platona; platonizm i pitagoreizm często był później łączony.
Spis treści |
[edytuj] Poglądy filozoficzne
Pitagorejczycy uważali liczbę za zasadę świata, który miał być tworzony przez byty zarówno skończone, jak i nieskończone. Liczbą da się opisać wszystko, wszędzie zauważyć można proporcje i harmonię. Najważniejszą liczbą była czwórka (liczba żywiołów, stron świata, substancji organicznych). 10 była przedstawiana jako "arcyczwórka" - z racji posługiwania się przez pitagorejczyków kamykami, które ilustrowały liczby - trójkąt, którego boki składają się z czterech kamyków daje w sumie dziesiątkę.
[edytuj] Poglądy religijne
Jako pierwsi wprowadzili do filozofii poglądy religijne na nieśmiertelność niematerialnej duszy. Pitagorejczycy wierzyli w reinkarnację; uważali, że dusza po śmierci może wcielić się nie tylko w człowieka, ale i w zwierzę. Wierzyli także, że po określonym ciągu wcieleń dusza może się wyrwać z tego ciągu, a zarazem zjednoczyć z "duszą świata".
Pitagorejczycy praktykowali również wegetarianizm ze względów etycznych.
Pitagorejczycy uważali również, że człowiek składa się z duszy i ciała, przy czym pierwszy z tych elementów miał być źródłem dobrego rozumu, natomiast drugi to swoisty generator złych żądz i namiętności.
[edytuj] Poglądy astronomiczne
Przeciwnego zdania są przedstawiciele szkoły italskiej, zwani pitagorejczykami. Według nich w środku Wszechświata znajduje się ogień, a Ziemia jest tylko jedną z ruchomych gwiazd i swoim ruchem dokoła własnego środka wytwarza dzień i noc. Prócz tego konstruują jeszcze inną Ziemię, przeciwległą do naszej i nazywają ją przeciw-Ziemią
[edytuj] Pochodzenie nazwy matematyka: stronnictwa w łonie pitagorejczyków
Odkrycie niewspółmierności przekątnej i boku kwadratu spowodowało istotny kryzys w pitagorejskim obrazie świata. Powstały dwa stronnictwa, które proponowały odmienny sposób wyjścia z kryzysu:
- akusmatycy - opierali się przede wszystkim na nauce Pitagorasa jako takiej, po prostu przyjmując pouczenia mistrza oraz opierając się na jego nakazach i zakazach.
- matematycy, naukowcy - proponowali odejście od koncepcji liczby, a pozostawienie pojęcia proporcji i konstrukcji geometrycznych w centrum rozważań, ze szczególnym uwzględnieniem pojęcia harmonii geometrycznej i złotego podziału; byli ponadto głęboko wtajemniczeni w arkana wiedzy pitagorejskiej, usiłowali możliwie najdokładniej zbadać ją i zgłębić.
[edytuj] Przedstawiciele szkoły:
[edytuj] Pitagorejczycy dawni - epoka archaiczna i klasyczna
- Alkmajon z Krotony - uczeń Pitagorasa, lekarz
- Ameinias
- Amyklas i Kleinias z Tarentu - odwiedli Platona od chęci spalenia dzieł Demokryta
- Archippos z Tarentu
- Archytas z Tarentu - żył w pierwszej połowie IV w. p.n.e., był matematykiem, filozofem oraz cenionym politykiem, to on uratował Platona gdy Dionizjos II groził mu śmiercią.
- Arion z Lokroj
- Brotinos z Metapontu
- Damon i Fintias z Syrakuz
- Diokles
- Echekrates z Fliuntu; Echekrates z Tarentu; Echekrates z Lokroi
- Ekfantos z Syrakuz
- Eufranor - matematyk
- Eurytos z Krotony - uczeń Filolaosa, znany z tego ze każdą rzecz sprowadzał do liczby
- Fanton z Fliuntu
- Filolaos z Tarentu (V/IV w. p.n.e.) - miał jako pierwszy spisać nauki pitagorejskie w księdze podzielonej na 3 części, fizykę, politykę i etykę. Księgę tą kupić miał od niego Platon.
- Hiketas z Syrakuz
- Hippazos z Metapontu lub Krotony
- Hipokrates z Chios (druga połowa V w p.n.e.) - zajmował się geometrią
- Ikkos z Tarentu - sławny atleta, nauczyciel gimnastyki
- Ion z Chios (V w. p.n.e.) - poeta i myśliciel
- Kallifon i Demokedes z Krotony - drugi z nich, który był synem pierwszego, zdobył sławę jako lekarz
- Kerkops - znany jedynie z zachowanej informacji że był autorem pieśni orfickich
- Ksenofilos z Chalkis - zajmował się przede wszystkim muzyką
- Ksutos
- Likon lub Likos z Tarentu (IV w. p.n.e.)
- Lyzis z Tarentu
- Menestor z Syberis - zajmował się przede wszystkim botaniką
- Mionides - matematyk
- Okkelos lub Ocellus z Lukanii
- Opsimos z Regium
- Parmiskos lub Parmeniskos z Metapontu
- Paron
- Petron z Himery
- Poliklet z Argos (druga połowa V w. p.n.e.) - rzeźbiarz
- Polimnestos
- Proros z Cyreny
- Simos z Posejdonii - muzyk
- Teodor z Cyreny (druga połowa V w. p.n.e.) - sławny geometra
- Timajos z Lokroj - postać znana z dialogu Platona
- Timaridas
[edytuj] Mediopitagorejczycy
Pitagorejczycy z epoki hellenistycznej, najczęściej autorzy pseudoepigrafów, utworów rozpowszechnianych pod imionami pitagorejczykow z epoki archaicznej lub klasycznej.
- Akron z Agrygentu
- Archippos z Samos lub Tarentu - pod jego imieniem zachowały się jedynie świadectwa
- Archytas z Tarentu
- O Kategoriach (zachowały się 2 traktaty)
- Aresas z Lukanii
- O naturze człowieka (zachowały się obszerne fragmenty w dziele Stobajosa)
- Aristajos z Krotony
- O harmonii (zach. frag.)
- Aristombrotos
- O widzeniu (zach. frag.)
- Aston z Krotony
- Atamas z Posejdonii - zachowały się nieliczne świadectwa
- Brizon
- Btotinos lub Brontinos z Krotony lub Metapontu
- Buteros z Kyzikos
- O liczbach (zachowały się fragmenty w dziele Stobajosa)
- Arignote (córka Pitagorasa)
- Arimnestos (syn Pitagorasa)
- Charondas z Katany
- Wstęp do Praw
- Damippos
- Diodor z Aspendos
- Dios
- Diotogenes
- O królewskości (obszerne fragmenty zachowały się w dziele Stobajosa)
- O świętości (obszerne fragmenty zachowały się w dziele Stobajosa)
- Ekfantos z Krotony lub Syrakuz
- O królewskości (zachowane cztery obszerne fragmenty w dziele Stobajosa)
- Ekkelos z Lukanii
- O sprawiedliwości (zachowały się fragmenty w dziele Stobajosa)
- Epameinondas z Teb
- Epicharm z Syrakuz
- Euryfamos z Metaponyi lub Syrakuz
- O życiu (pod jego imineniem zachowały się fragmenty w dziele Stobajosa)
- Eurytos z Krotony, Metapontu lub Tarentu
- O losie (zachowane fragmenty w dziele Stobajosa)
- Filolaos z Krotony lub Tarentu
- O rytmach i miarach (zach. frag.)
- O duszy (zach. frag.)
- Fintys
- Mądrość kobiety (w dziele Stobajosa zachowały się dwa fragmenty)
- Gorgiades
- Hippazos z Metapontu, Krotony lub Sybaris
- Hippodamos z Miletu lub Turioj
- O szczęściu (zach. frag.)
- Kleemporos
- Kleinias z Tarentu lub Heraklei
- O pobożności (zach. frag.)
- O liczbach (zach. frag.)
- Kriton z Argos
- O mądrości (fragment zachowany w dziele Stobajosa)
- Likon z Tarentu
- Lyzis z Tarentu lub Teb
- List do Hipparchos
- Megillos
- O liczbach (zach. frag.)
- Melissa
- List do Klearty
- Metrodor z Metapontu (syn Epicharma)
- Milon z Krotony
- Ninon Retor
- Myia (córka Pitagorasa)
- List do Tillis (zach. frag.)
- Ocellus (Okellos) Lucanus
- O prawie (zach. frag.)
- O naturze wszechświata
- Onatas lub Onatos z Krotony
- O Bogu i o tym co boskie (fragmenty zachowane w dziele Stobajosa)
- Opsimos z Regium
- Pampelos z Turioj
- Panakajos
- Periktone z Aten (takie imię nosiła matka Platona)
- O harmonii kobiety (fragmenty zachowane w dziele Stobajosa)
- O mądrości (fragmenty zachowane w dziele Stobajosa)
- Proros z Cyreny
- O tygodniach
- Pitagoras z Samos
- Listy
- Święty poemat
- Simos z Posejdonii
- Stenidas z Lokroj
- O sztuce królewskiej (fragmenty zachowane w dziele Stobajosa)
- Teano (żona lub córka Pitagorasa)
- Tearidas z Metapontu
- O naturze (zach. frag.)
- Telauges (syn Pitagorasa)
- Timajos z Lokroj
- O naturze kosmosu i duszy
- Timarydas z Paros lub Tarentu
- Zaleukos z Lokroj
- Wprowadzenie do Praw (zach. fragm.)
- Ajsara (córka Pitagorasa)
- Eufranor Pitagorejczyk
[edytuj] Neopitagoreizm
- Nigidius Figulus (zm. 45 p.n.e) - działał w środowisku rzymskim
- Kwintus Sekstus i jego krąg (I w. p.n.e. - I w. n.e.) - działali w środowisku rzymskim
- Sekstiusz - syn Kwintusa Sekstusa, działał w środowisku rzymskim
- Sotion z Aleksandrii - nauczyciel Seneki, działał w środowisku rzymskim
- Lucius Crassicius z Tarentu - działał w środowisku rzymskim
- Fabianus Papirius - nauczyciel Seneki, działał w środowisku rzymskim
- Moderatos z Gades (I w.) - orientacja religijno-spekulatywna
- Apoloniusz z Tiany (I w.) - orientacja mistyczno-religijna
- O ofiarach
- Listy
- Filostratos Flavius - orientacja mistyczno-religijna
- Żywot Apoloniusza
- Żywoty sofistów
- Nikomachos z Gerazy (II w.) - orientacja religijno-spekulatywna
- Wprowadzenie do arytmetyki
- Podręcznik harmonii
- Teologia arytmetyczna
- Sekstus - zbierał sentencje
- Secundos - zbierał sentencje
[edytuj] Synteza neopitagoreizmu z medioplatonizmem
- Numenios z Apamei (II w.)
- O niewiernosci akademików Platonowi (zach. frag.)
- Traktat o dobru
- Kronios (III w.) - najprawdopodobniej uczeń i naśladowca Numeniosa
[edytuj] Źródła
- Wypis umieszczony za zgodą autora strony http://www.religieifilozofie.prv.pl
- Giovanni Reale, Historia filozoii starożytnej, tom I - V, Lublin, RW KUL, 1999
- Amir D. Aczel, Wahadło. Leon Foucault i tryumf nauki Prószyński i S-ka, Warszawa 2003
[edytuj] Zobacz też:
Szkoła milezyjska : Tales z Miletu · Anaksymander · Anaksymenes
Pitagorejczycy : Pitagoras · Alkmeon z Krotony · Filolaos z Krotony · Arkytas z Tarentu
Szkoła z Efezu : Heraklit — Szkoła elejska : Ksenofanes · Parmenides · Zenon z Elei · Melissos z Samos
Pluralizm : Anaksagoras · Empedokles — Atomizm : Leucyp · Demokryt
Sofiści : Protagoras · Prodikos z Keos · Gorgiasz · Hippiasz · Krycjasz