Open Directory Project

Z Wikipedii

Open Directory Project (zwany także DMoz od Directory Mozilla) - otwarty katolog stron WWW, utrzymywany na serwerach koncernu Time Warner, w którym zarówno drzewo kategorii jak i wszelkie wpisy są redagowane przez wspólnotę redaktorów-ochotników.

Spis treści

1 Zawartość i dostęp do katalogu
2 Redaktorzy i hierarchia katalogu
3 Historia ODP
4 Awaria katalogu w 2006
5 Podobne, konkurencyjne katalogi
6 Linki zewnętrzne

[edytuj] Zawartość i dostęp do katalogu

Ideą projektu było stworzenie obszernego, bezpłatnego i stale rozwijanego katalogu stron WWW, w którym każdy wpis jest sprawdzony i opisany przez człowieka (przewodnie hasło ODP brzmi "humans do it better", czyli '"Ludzie robią to lepiej"). Tak redagowany katalog pod względem liczby opisanych stron WWW nie może wygrać z automatycznymi wyszukiwarkami, takimi jak np: Google, ale zawarte w nim opisy są zgodne z faktyczną treścią stron i znajdują się w odpowiednich kategoriach tematycznych. Katalog jest więc użyteczny, gdy szukamy nie jednej konkretnej strony, lecz najbardziej przydatnych stron związanych z pewnym tematem lub zawierających interesujące nas treści.

Aktualność katalogu poprawiają automatyczne mechanizmy - takie jakie robozilla, które systematycznie przeglądają kategorie i zaznaczają wpisy zdezaktualizowane, na przykład w wyniku zniknięcia danej strony.

Katalog zawiera obecnie około 5 milionów stron w około 590 tysiącach kategorii, utworzonych i obsługiwanych przez blisko 75 tysięcy redaktorów, w tym ponad 15 tysięcy aktywnych (dane z grudnia 2006).

W kategorii World:Polska jest obecnie ponad 77 tysięcy stron opublikowanych po polsku oraz około 300 redaktorów (dane z grudnia 2006 roku).

Dostęp do katalogu, jak i zgłaszanie propozycji wpisów jest bezpłatne, a jego zawartość jest udostępniana w postaci aktualizowanego co tydzień pliku w formacie opartym na RDF na zasadach wolnej licencji ODP, zbliżonej do typowych licencji Open Content, na przykład GNU FDL.

Wiele wyszukiwarek i portali, np. Google, a wśród polskich portali Wirtualna Polska, pobiera co pewien czas całą zawartość ODP i włącza ją we własne katalogi. Wpisanie strony do ODP powoduje więc, że po jakimś czasie trafia ona wraz z odpowiednim opisem do wielu liczących się wyszukiwarek. Na stronach katalogu ODP nie ma żadnych reklam i projekt działa na zasadach non-profit.

[edytuj] Redaktorzy i hierarchia katalogu

Redaktorem w ODP może zostać każdy chętny. Musi jednak w swym wniosku wykazać, że posiada kwalifikacje potrzebne do prowadzenia danej kategorii. Na początku redaktorzy uzyskują zwykle prawo redagowania niewielkich kategorii. Redaktorów obowiązuje swoista etyka - nie wolno im promować stron, z którymi są osobiście związani, nie mogą odmawiać wpisów do swoich kategorii bez dobrego uzasadnienia, powinni redagować wpisy możliwie jak najbardziej obiektywnie.

Uprawnienia poszczególnych redaktorów są zróżnicowane. Redaktor szerszej kategorii (np: World:Polska:Nauka_i_edukacja) ma dostęp do wszystkich kategorii w niej zawartych np. World:Polska:Nauka_i_edukacja:Chemia. Najlepsi redaktorzy mają prawo redagowania całego katalogu, a cieszący się największym zaufaniem - prawo przyznawania innym uprawnień, a w razie naruszania przez redaktora zasad etycznych ODP, współdecydowania o odbieraniu uprawnień oraz o zasadach działania całego katalogu. Są oni nazywani metaredaktorami - obecnie jest ich około 140, w tym dwóch z Polski. W sierpniu 2004 większość zadań zespołu etatowego ODP została przekazana wybranym metaredaktorom, zwanym adminami. W marcu 2008 uprawnienia administratorów uzyskało kolejnych siedmiu metaredaktorów (obecnie jest 13 administratorów).

Struktura kategorii jest tworzona przez samych redaktorów. Każdy redaktor może tworzyć nowe podkategorie w obrębie redagowanej przez siebie kategorii. Zmiany nazw i przenoszenie kategorii muszą być uprzednio uzgodnione i mogą być wykonywane tylko przez redaktorów z odpowiednimi uprawnieniami. Miejscem uzgadniania takich zmian jest głównie Forum Redaktorów, do którego dostęp mają wyłącznie redaktorzy ODP.

Katalog ogólny składa się również z dwóch "podkatalogów". Jednym z nich jest dział Adult (ang. dorosły) http://dmoz.org/Adult/ gromadzący strony tylko dla dorosłych. Wejście do tej części nie jest możliwe przez linki w katalogu ogólnym, tak aby zapobiec możliwości przeglądania przez dzieci. Innym jest dział Kids and Teens (ang. dzieci i młodzież) http://dmoz.org/Kids_and_Teens/ mający na celu stworzenie najlepszego katalogu ze stronami dla dzieci i młodzieży.

[edytuj] Historia ODP

ODP powstało z inicjatywy dwóch hakerów R.Skrenta i B.Truela, którzy w 1998 roku utworzyli otwarty katalog o nazwie Gnuhoo (co pochodzi od zbitki słów GNU i Yahoo). Skrenta i Truel skontaktowali się z C.Tollesem, który piastował stanowisko menedżerskie w Sun Microsystems. Nazwa projektu została po proteście FSF zmieniona na Newhoo. Pod koniec 1998 roku Newhoo zostało sprzedane firmie Netscape za 1 milion USD, która udostępniła zawartość katalogu w oparciu o licencję Open Content, zmieniając jednocześnie nazwę na ODP-DMoz. W 2000 roku firmę Netscape kupiła AOL, która w 2001 roku połączyła się z Time Warner w koncern AOL Time Warner, który utrzymuje serwery projektu i jest właścicielem jego oprogramowania. Ostatnio coraz więcej funkcji ODP realizowanych jest przez działające na osobnych serwerach wolne oprogramowanie pisane przez redaktorów.

[edytuj] Awaria katalogu w 2006

Główny serwer ODP uległ poważnej awarii około 20 października 2006 r. Dostęp redakcyjny do katalogu i wprowadzanie w nim zmian stało się możliwe ponownie 18 grudnia 2006 r. Długa przerwa w działalności redakcyjnej stała się powodem ożywionej debaty na temat przyszłości katalogu. AOL ogłosiło zamiar jego reformy i poprawienia funkcjonalności oraz użyteczności.

[edytuj] Podobne, konkurencyjne katalogi

Konkurencyjne katalogi można podzielić na trzy grupy:

katalogi komercyjne - należące do konkretnych firm - takie jak Yahoo! Directory, czy polski katalog Onetu - są one znacznie mniejsze od ODP, ponieważ są obsługiwane przez nieliczny, opłacany personel,
ogólne niekomercyjne katalogi - największe z nich to MavicaNet, IllumiRate,
katalogi niekomercyjne, specjalistyczne - z których część jest prowadzona przez grupy redaktów ODP - takie jak ChefMoz i MusicMoz.

Od sierpnia 2004 Wikipedia wymieniona jest w stopce ODP jako bratni, otwarty zasób.