Marcjalis

Z Wikipedii

Marcjalis

Marcus Valerius Martialis - poeta łaciński, Rzymianin z miasta Augusta Bilbilis na terenie dzisiejszej Hiszpanii. Data urodzin i śmierci niepewna. Poeta na pewno urodził się w latach 38-41 n.e. (1 marca), zmarł najpóźniej w r. 104 n.e., gdyż tak datowany jest list Pliniusza Młodszego zawierający wzmiankę o "niedawnej" śmierci Marcjalisa.

Rodzice, Valerius Fronto i Flaccilla byli obywatelami rzymskimi, aczkolwiek pewne wzmianki poety każą podejrzewać celtyberyjskie pochodzenie któregoś z nich (najpewniej matki).

Marcjalis kształci się początkowo w ojczystej Hiszpanii. W roku 64 n.e. przybywa do Rzymu, gdzie osiada na stałe. Stopniowo zdobywa sławę utalentowanego poety, wchodzi w posiadanie niewielkiego majątku ziemskiego Nomentum pod Rzymem oraz domu w samym Rzymie. Przez cesarza Domicjana zostaje zaliczony do stanu ekwitów, co świadczy o zgromadzeniu sporego majątku.

W ciągu całego życia wydaje łącznie 15 ksiąg epigramów (rodzaj fraszek) pisanych głównie dystychem elegijnym, jedenastozgłoskowcem falecejskim, cholijambem i heksametrem daktylicznym.

Księga widowisk (Liber spectaculorum) ukazuje się w r. 80 n.e. z okazji otwarcia Amphitheatrum Flavium (zwanego obecnie Koloseum).
Xenia i Apophoreta ukazują się w grudniu r. 84 lub 85 n.e.
Dwanaście ksiąg Epigrammata publikuje poeta w latach 85-102 n.e.

Zbiór ten stanowi największą zachowaną kolekcję epigramatów starożytnych. Marcjalis wzorował się na epigramacie greckim oraz na swoich rzymskich poprzednikach, np. na Katullusie. Tematyka zabarwionych jadowitym humorem utworów to przede wszystkim życie codzienne stolicy imperium, a zwłaszcza jego patologie. Są wśród nich także wiersze okolicznościowe, tzw. epigramy literackie, wiersze erotyczne oraz opisy co piękniejszych dzieł sztuki.

W roku 99 n.e. poeta nagle porzuca Rzym i wraca do Hiszpanii, zapewne w celu objęcia w posiadanie rodzinnego majątku ziemskiego po śmierci któregoś z krewnych (najprawdopodobniej - starszego brata). Tam nadal oddaje się twórczości literackiej i tam też umiera pomiędzy 102 a 104 r. n.e.