Lipidy

Z Wikipedii

Ten artykuł wymaga dopracowania zgodnie z zaleceniami edycyjnymi. Należy w nim poprawić: definicja, własności, klasyfikacja. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdziesz na stronie dyskusji tego artykułu. Po naprawieniu wszystkich błędów można usunąć tę wiadomość.

Lipidy (gr. λίπος lípos tłuszcz) - w biochemii niejednorodna grupa związków chemicznych pochodzenia biologicznego, które charakteryzują się tym, że łatwo rozpuszczają się w rozpuszczalnikach organicznych takich jak: metanol, aceton, chloroform, przeciwnie nie rozpuszczają się lub słabo rozpuszczają się w wodzie. Ta własność zależy od ich budowy.
Niegdyś terminem tym określano tylko te związki zawierające kwasy tłuszczowe, które wykazywały własności amfifilowe.

Lipidy występują powszechnie w organizmach zwierzęcych i roślinnych i pełnią tam najrozmaitsze funkcje. Współcześnie dzieli się je na:

• kwasy tłuszczowe – które w stanie wolnym nie występują w organizmach żywych, ale można je otrzymać w wyniku rozkładu lipidów naturalnych
• prostaglandyny – obecne we krwi i będące podstawowym związkiem odpowiedzialnym za jej krzepnięcie
• mydła – czyli sole sodu lub potasu wyższych kwasów tłuszczowych
• glicerydy – czyli estry kwasów tłuszczowych i gliceryny. Glicerydy dzieli się jeszcze na:
  • glicerydy neutralne – mono-, di- i triglicerydy. Te ostatnie mają też ogólną nazwę tłuszczów – glicerydy neutralne pełnią w organizmie funkcję transporterów i zasobników energii.
  • fosfoglicerydy – które posiadają silne własności amfifilowe i odgrywają istotną rolę w budowie błon komórkowych
• Proste lipidy nieglicerynowe, które dalej dzielą się na:
  • sfingolipidy – będące estrami glikolowymi i zawierającymi jeden kwas tłuszczowy i jedną resztę fosforylową – pełnią one ważną funkcję w komórkach nerwowych i stanowią aż 25% masy wszystkich lipidów występujących w organizmach zwierzęcych
  • Steroidy – będące połączeniem cholesterolu i kwasów tłuszczowych. Są one także wbudowane w błony komórkowe i pełnią tam funkcję kontrolerów przepuszczalności tych błon. Niektóre sztucznie syntezowane steroidy mają też działanie silnie bakteriobójcze i pobudzające (np. kortyzon)
• lipoproteiny – nazwą tą objęte są związki będące kombinacją protein (białek), węglowodanów (cukrów) oraz kwasów tłuszczowych. Dzielą się one na:
  • lipoproteiny bardzo małej gęstości (VLDL), które transportują tłuszcze i inne glicerydy z wątroby do tkanek tłuszczowych
  • lipoproteiny małej gęstości (LDL), które rozprowadzają po organizmie cholesterol i inne steroidy – LDL zwany jest także czasem "złym cholesterolem".
  • lipoproteiny wysokiej gęstości (HDL), które usuwają nadmiar cholesterolu i innych steroidów ze wszystkich tkanek do wątroby – HDL zwany jest także czasem "dobrym cholesterolem".

[edytuj] Bibliografia

• Alberts, B., et al. (2004) «Essential Cell Biology, 2nd Edition.» Garland Science. ISBN 0-8153-3480-X.
• Solomon, Eldra P., et. al. (2005) «Biology, 7th Edition.» Thomson, Brooks/Cole.
• «Advanced Biology — Principles and Applications.» C.J. Clegg and D.G. Mackean. ISBN 0-7195-7670-9.