La Traviata
Z Wikipedii
La Traviata - opera Giuseppe Verdiego.
- Autor libretta: F. M. Piave, na podstawie Damy Kameliowej A. Dumasa
- Typ: opera seria
- Ilość aktów: 4 (lub 3 - w niektórych spektaklach akt II i III jest łączony w jeden z dwoma odsłonami)
- Data premiery: 6 marca 1853
- Miejsce premiery: Teatro La Fenice w Wenecji
Spis treści |
[edytuj] Historia utworu
Aleksander Dumas (syn) powieść Dama Kameliowa napisał pod wpływem osobistych przeżyć. Książka została opublikowana w 1848 r. i okazała się sporym sukcesem. Namawiany przez Paula Siraudina Dumas adaptował swoją powieść do wystawienia na deskach scenicznych. Jednak na premierę sztuki cenzura w 1851 nie dała zgody. Dopiero 2 lutego 1852 r. wystawiono Damę Kameliową w teatrze Vaudeville w Paryżu. Sztuka odniosła spory sukces.
Verdi zetknął się ze sztuką Dumasa podczas swojej wizyty w Paryżu w 1852 r. i od razu uznał, że świetnie nadaje się na libretto opery. Mimo to przez pewien czas wahał się, czy jej tematyka nie zrazi publiczności. Ostatecznie librecista i przyjaciel Verdiego Francesco Piave złagodził obyczajowy wydźwięk oryginału. Nadał jej całkiem nowy tytuł (wł. traviata - zabłąkana) pod którym wystawiono ją w Wenecji. Okazała się skandalem - publiczność nie przywykła jeszcze do oglądania kurtyzan na scenach operowych. Współczesny widzom czas akcji też wpłynął na ocenę spektaklu. Ponadto dobór wykonawców dodatkowo przyczynił się do fiaska sztuki. Sam Verdi w liście do Emanuela Muzio napisał tak: "Traviata wczoraj wieczorem fiasko. Moja wina czy śpiewaków ? Czas to osądzi". Autor nie poddał się. Dokonał drobnych zmian, które dotyczyły przede wszystkim umiejscowienia akcji we wcześniejszej epoce, realiach z czasów Ludwika XIV, zmienił tytuł na Violetta i 6 maja 1854 r. wystawił spektakl w weneckim Teatro San Benedetto. Tym razem opera odniosła sukces i na stałe wpisała się w kanon operowy.
Polska premiera - 27 kwietnia 1856, Teatr Wielki w Warszawie.
Dzisiejsza krytyka uważa Traviatę, za najdoskonalsze i zupełnie nowatorskie dzieło kompozytora. Podkreślana jest kameralna atmosfera opery (w przeciwieństwie do większości utworów Verdiego np. Aidy), wartość literacka libretta, oraz nastrojowość muzyki, która świetnie wyraża i podkreśla uczucia bohaterów.
Traviata będzie wystawiana od listopada 2008, w Hali Globus, celem promocji Lublina jako potencjalnej Europejskiej Stolicy Kultury. Reżyserią zajmuje się Waldemar Zawodziński. [1]
[edytuj] Osoby
- Violetta Valery - kurtyzana - sopran
- Alfred Germont - kochanek Violetty - tenor
- Flora Bervoix - przyjaciółka Violetty - sopran
- Giorgio Germont - ojciec Alfreda - baryton
- Annina - służąca Violetty - sopran
- Gaston de Letorieres - tenor
- Baron Douphol - baryton
- Markiz d'Obigny - bas
- Doktor Grenvil - bas
- Józef' - służący Violetty - bas
- Służący Flory - tenor
- Posłaniec - bas
[edytuj] Treść
Opera rozgrywa się w Paryżu i w podparyskiej posiadłości w 2. połowie XIX wieku.
Spektakl poprzedza prolog. Alfred Germont przybywa już po śmierci ukochanej Violetty Valery. Młoda kurtyzana pod koniec swoich dni została odrzucona przez Alfreda, opuszczona przez przyjaciół. Umarła w biedzie ale pogodzona z Bogiem. Jej ukochany nie może już nic zrobić. Pozostały mu łzy i wspomnienia.
[edytuj] Akt I
Scena balu na cześć Violetty. Baron Douphol uczynił ją swoją utrzymanką, w zamian za "wyłączność". Violetta ma opuścić dotychczasowe miejsce zamieszkania i rozpocząć nowe życie w nieco "wyższych sferach". Chora i nieszczęśliwa Violetta udaje, że raduje ją jej życie, w którym jedynym celem jest nieustająca zabawa. Na przyjęciu zjawia się Gaston i młody poeta Alfred Germont. Alfred, kochający skrycie Violettę wznosi toast na cześć miłości i ujawnia swoje uczucia. Violetta doświadczona okrutnymi kolejami swojego losu nie wierzy w miłość. Prosi Alfreda, by o niej zapomniał. Ale w samotności rozważa usłyszane słowa, które zapadły w jej serce. Postanawia rozpocząć nowe życie u boku Alfreda.
[edytuj] Akt II
Violetta nie przyjęła propozycji barona Douphol. Wyjeżdża wraz z Alfredem do swojej wiejskiej posiadłości. Przeżywa z nim szczęśliwe dni ale jej zdrowie coraz bardziej pogarsza się. Na wspólne życie wydaje swoje oszczędności. Alfred nie wie nic o jej kłopotach finansowych dopóki Annina nie uświadomi mu sytuacji Violetty. Alfred chce jej pomóc i wyjeżdża do Paryża by zdobyć pieniądze. Pod jego nieobecność do posiadłości przyjeżdża ojciec Alfreda - Giorgio Germont. Chce doprowadzić do zerwania. Początkowo oskarża Violettę o wykorzystywanie młodzieńca. Ona mówi o miłości. Giorgio wyjaśnia Violetcie sytuację - siostra Alfreda ma poślubić bogatego człowieka. Kompromitujący związek Violetty i Alfreda dotyczy całej rodziny. Gdyby prawda o o związku brata narzeczonej z byłą kurtyzaną dotarła do narzeczonego, ten zerwałby zaręczyny. Odwołuje się do sumienia Violetty i jej wiary w Boga, powołuje się na jej miłość, której obcy powinien być egoizm. Długo przekonuje Violettę, w końcu ona postanawia z nim zerwać dla jego własnego dobra. Zostawia list do Alfreda, w którym informuje go o powrocie do dawnego stylu życia i wyjeżdża do Paryża. Alfred jest zaskoczony decyzją ukochanej. Zagniewany i zazdrosny nie chce słuchać wyjaśnień ojca i wrócić do rodzinnego domu. Jedzie do Paryża.
[edytuj] Akt III
Paryż. Przyjaciółka Violetty, Flora Bervoix wydaje przyjęcie na jej cześć dla dam z półświatka i ich promotorów. Violetta pojawia się u boku barona Douphol. Uśmiecha się ale cierpi. Choroba jest coraz bardziej widoczna. Na przyjęciu zjawia się także Alfred. Wygrywa w karty od barona dużą sumę pieniędzy. Szukając zwady obraża Violettę i wyzywa barona na pojedynek. Violetta pragnie zapobiec nieszczęściu. Okłamuje Alfreda, że kocha barona i z nim chce pozostać. Alfred publicznie płaci Violetcie za szczęśliwe, pełne miłości dni rzucając jej pod nogi wygrane pieniądze. Wszyscy są oburzeni jego zachowaniem a Violetta mdleje. Podczas tej sceny obecny jest ojciec Alfreda, który w ślad za synem dotarł do Paryża. Nawet on przy wszystkich wyrzuca synowi niegodziwość zachowania. Baron Douphol wyzywa upokorzonego Alfreda na pojedynek.
[edytuj] Akt IV
Violetta opuściła paryskie salony i pozbawiona przyjaciół, w samotności zmaga się z nieuleczalną chorobą. Zbliża się kres jej życia. Wspomina miłość i szczęśliwe dni. Alfred wraca do Paryża z dalekiej podróży. Już wie o poświęceniu Violetty. Uzyskał od ojca zgodę na ślub z Violettą. Obaj przybywają do mieszkania umierającej Violetty. Alfred błaga o przebaczenie. Violetta próbuje ukryć przed nim ciężką chorobę i zgadza się na wyjazd z Paryża. Ale śmierci nie można oszukać. Violetta umiera w objęciach ukochanego prosząc go aby odnalazł szczęście w objęciach młodej dziewczyny, a ona będzie się za nich modlić z nieba.
[edytuj] Słynne fragmenty
- Libiamo ne lieti calici - Akt I, duet (toast Alfreda)
- Un di felice - Akt I, aria Alfreda Aria, w której Alfred wyznaje miłość Violetcie. Zaczyna się od słów Un di felice (Dnia pewnego szczęśliwą [cię ujarzałem]). Motyw z tej pieśni powraca w arii Violetty Sempre libera.
- Sempre libera - Akt I, aria Violetty
