Korona hełmowa Kazimierza III Wielkiego
Z Wikipedii
Korona hełmowa Kazimierza III Wielkiego, korona sandomierska – królewska korona podróżna, zwieńczenie hełmu królewskiego przypisywane Kazimierzowi III Wielkiemu.
Jest to jedyna zachowana w całości polska średniowieczna korona podróżna. I jedna z trzech zachowanych w Europie koron hełmowych. Wykonana jest ze stopu miedzi i srebra, ozdobiona imitacjami kamieni szlachetnych: szmaragdów, szafirów i kryształów górskich. Składa się z czterech fragmentów zwieńczonych liliami. Pierwotnie osadzona była na żelaznym hełmie, który jednak uległ znacznemu skorodowaniu i obecnie nie stanowi wraz z koroną całości.
Insygnium to zostało przypadkowo znalezione w kwietniu 1910 roku podczas prac porządkowych na terenie Wyższego Seminarium Duchownego w Sandomierzu stąd w literaturze można znaleźć jej opis pod nazwą korony sandomierskiej. W 1911 roku ksiądz Paweł Kubicki potajemnie przewiózł ją do Krakowa i przekazał do skarbca katedralnego na Wawelu. Skarb ten został uznany za sensację archeologiczną stulecia i rozpętał spór na temat autentyczności znaleziska oraz jego symbolicznego znaczenia dla odradzającego się ruchu niepodległościowego na ziemiach polskich. Po zakończeniu I wojny światowej i odzyskaniu przez Polskę niepodległości wątpliwości pochodzenia przedmiotu wyjaśnił prof. Marian Morelowski, który po przeprowadzonych przez siebie badaniach doszedł do wniosków obecnie przyjmowanych za najbardziej prawdopodobne. Według niego korona znaleziona w Sandomierzu była koroną, którą na krótko przed swoją śmiercią Kazimierz III Wielki złożył jako wotum do kolegiaty sandomierskiej, podobnie jak to miało miejsce w przypadku ufundowanej przez króla hermy św. Zygmunta dla katedry płockiej. Nie udało się jednak wyjaśnić Morelowskiemu kto i kiedy ukrył ją i dlaczego nie ma o niej wzmianek w inwentarzach kościelnych. Przedmiot ten nie został nigdy poddany wnikliwym badaniom laboratoryjnym oraz brakuje o nim wzmianek historycznych dlatego do dnia dzisiejszego pozostaje zagadką polskiej historii.
Obecnie korona przechowywana jest w Muzeum Katedralnym w Krakowie. Jej kopia natomiast znajduje się w Sandomierzu.
[edytuj] Literatura
- Jerzy Lileyko. Regalia Polskie. Warszawa 1987. ISBN 83-03-02021-8
- Michał Rożek. Polskie koronacje i korony. Kraków 1987. ISBN 83-03-01914-7
