Insygnia grobowe Kazimierza III Wielkiego
Z Wikipedii
Insygnia grobowe Kazimierza III Wielkiego - insygnia królewskie: korona, berło, jabłko, ostrogi i pierścień włożone po śmierci Kazimierza III Wielkiego do jego grobu.
Data powstania tych regaliów jest niepewna. Przypuszczalnie pochodzą one z połowy XIV wieku i były prywatnymi insygniami króla. Posłużono się nimi jako trumiennymi z powodu pośpiechu jaki twowarzyszył pogrzebowi Kazimierza III Wielkiego. Nie zdążono bowiem na czas zrobić odpowiednich klejnotów na egzekwie, które w 1370 roku odbyły się zaledwie w kilka dni po śmierci monarchy.
Fakt, że w przeszłości insygnia te były symbolami władzy monarszej sprawił, że ukradł je z grobu Kazimierza III Wielkiego podkanclerzy Janko z Czarnkowa. Chciał je bowiem przekazać opozycji przygotowującej zamach stanu w Wielkopolsce, której kandydatami do polskiego tronu byli dwaj książęta, najpierw Kaźko Słupski, później Władysław Biały. Plan ten się jednak nie powiódł, regalia odzyskano w porę i ponownie złożono w trumnie króla.
W 1869 roku podczas eksploracji grobu Kazimierza III Wielkiego przez Towarzystwo Naukowe Krakowskie ponownie wyjęto z niego regalia. Dokonano ich szczegółowych badań i opisu, a następnie złożono ponownie do królewskiej trumny. Zlecono podczas tych prac wykonanie brązowych kopii insygniów, które przekazano w depozyt do skarbca katedralnego na Wawelu, gdzie można je oglądać do dziś. W czasach współczesnych wykonano też inne kopie insygniów grobowych Kazimierza III Wielkiego, które znajdują się obecnie w Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie.
Na insygnia grobowe Kazimierza III Wielkiego składają się: gotycka korona, złocona, otwarta, jednolita, zwieńczona pięcioma liliami heraldycznymi, odzielonymi od siebie sterczynkami, udekorowana kamieniami półszlachetnymi o kolistym szlifie kabaszonowym. Berło złocone o sześciobocznym trzonie i szerokiej, misternie wykonanej na kształt kwiatonu głowicy. Jabłko królewskie, złocone, gładkie, zwieńczone greckim krzyżem. Ostrogi złocone, zakończone dużymi zębatymi kółkami. Pierścień złoty z kamieniem ametystowym.
[edytuj] Ciekawostki
- Insygnia grobowe Kazimierza III Wielkiego zostały zilustrowane w 1994 roku na polskich banknotach o nominale 50 złotych projektu Andrzeja Heidricha.
- Kopia korony grobowej Kazimierza III Wielkiego posłużyła Janowi Matejce jako rekwizyt przy malowaniu Pocztu królów i książąt polskich.
- Kopia korony grobowej Kazimierza III Wielkiego została użyta w 1973 roku jako korona egzekwialna podczas uroczystości ponownego pochówku w katedrze wawelskiej szczątków króla Kazimierza IV Jagiellończyka.
[edytuj] Literatura
- Jerzy Lileyko. Regalia Polskie. Warszawa 1987. ISBN 83-03-02021-8
- Michał Rożek. Polskie koronacje i korony. Kraków 1987. ISBN 83-03-01914-7
