Konstanty Kalinowski

Z Wikipedii

Konstanty Kalinowski
Konstanty Kalinowski w 1862
Kalinowa
Data urodzenia	1838
Miejsce urodzenia	Mostowlany
Data śmierci	22 marca 1864
Miejsce śmierci	Wilno
Rodzina	Kalinowski
Małżeństwo	{{{malzonka}}}

Wincenty Konstanty "Kastuś" Kalinowski^{[1] [2]} herbu Kalinowa (biał. Вінцэнт-Канстанцін Кастусь Каліноўскі, lit. Kostas (Konstantinas) Kalinauskas; ur. 2 lutego 1838 w Mostowlanach, zm. 22 marca (10 marca starego stylu) 1864 w Wilnie) — rewolucjonista, uczestnik powstania styczniowego, bohater narodowy Polski, Białorusi i Litwy, z zawodu dziennikarz i prawnik.

Konstanty Kalinowski był jednym z przedstawicieli XIX-wiecznego białoruskiego odrodzenia narodowego.

Pochodził z ubogiej rodziny ziemiańskiej, był synem Szymona Kalinowskiego. Matka jego wcześnie zmarła, wychowywała go macocha. Rodzina nie posiadała nieruchomości, zamieszkiwała w folwarku Jakuszówka koło Świsłoczy. Po ukończeniu szkoły średniej w Świsłoczy w 1855 r. przeprowadził się do Moskwy, gdzie studiował prawo na uniwersytecie. Po paru latach spędzonych w stolicy przeniósł się do Sankt Petersburga, gdzie kontynuował studia na Uniwersytecie Petersburskim oraz zaangażował się w mieszaną (polsko-rosyjską) konspirację wymierzoną w carat.

W 1860 r. osiadł na powrót w guberni grodzieńskiej, gdzie zajmował się pracą rewolucyjną. Zaczął wydawać pismo "Mużyckaja Prauda", jeden z pierwszych periodyków w języku białoruskim (pisany łacinką), oraz dwa inne czasopisma w języku polskim.

W swych pismach Kalinowski wypowiadał się za uniezależnieniem się Litwy od Rosji, powrotem do federacji polsko-litewskiej, ochroną języka białoruskiego oraz za zdecydowanymi reformami społecznymi (uwłaszczenie chłopów, parcelacja wielkich majątków ziemskich). Był zwolennikiem włączenia do zbrojnej walki o niepodległość szerokich mas chłopskich.

Po wybuchu powstania styczniowego zaangażował się w tworzenie Prowincjonalnego Komitetu Litewskiego w Wilnie, gdzie objął funkcję komisarza rządu polskiego na województwo grodzieńskie. Wkrótce awansował na Komisarza Pełnomocnego na Litwę, przez co zyskał kontrolę nad wszystkimi jednostkami walczącymi na terenie dawnego Wielkiego Księstwa.

Zdradzony przez jednego ze swych żołnierzy, przekazany został w ręce Rosjan. Uwięziony w Wilnie, napisał Zapiski spod szubienicy. Swojej roli w powstaniu nie umniejszał i nie ukrywał, ale zarazem odmawiał wskazywania współpracowników. Skazano go na karę śmierci przez rozstrzelanie, ale wyrok ten zamieniono na bardziej hańbiące powieszenie. Został stracony 22 marca 1864 r. na Rynku Łukiskim w Wilnie.

Imię Konstantego Kalinowskiego nosi program pomocy białoruskim studentom wyrzuconych ze studiów po dżinsowej rewolucji.

Przypisy

[edytuj] Bibliografia

• Rok 1863. Wyroki śmierci. Wydane pod redakcją Wacława Studnickiego nakładem i drukiem Ludwika Chomińskiego w Wilnie. Księgarnia Stow. Nauczycielstwa Polskiego. Tow. Wyd. "Ignis", Warszawa, wersja zdigitalizowana w Internecie, ss. 65 i 119-121 takiej wersji.