Jean-Jacques Dessalines

Z Wikipedii

Jean-Jacques Dessalines (ur. ok. 1760, zm. 17 października 1806), polityk haitański, w latach 1804-1806 jako Jakub I cesarz Haiti.

Dessalines pochodził z niskich warstw społeczeństwa ówczesnej francuskiej kolonii Saint-Domingue, znajdującej się w zachodniej części wyspy Hispaniola^[1]. Został żołnierzem w kolonialnej armii francuskiej, później jednak wyrósł na jednego z przywódców antykolonialnego powstania, które doprowadziło do niepodległości Haiti. Po schwytaniu w 1801 Toussainta L'Ouverture, jednego z dowódców powstania niewolników, Dessalines został faktycznym głównodowodzącym wojsk powstańczych, mając już rangę generała.

Według niektórych informacji wielu Polaków, wysłanych przez Napoleona Bonaparte na Hispaniolę w celu tłumienia powstania, sympatyzowało z powstańcami, widząc w ich walce analogię do swojej sytuacji. Oblicza się, iż ok. 150 Polaków przyłączyło się do wojsk Dessalinesa i walczyło po ich stronie przeciwko Francuzom.

18 października 1803 r. Dessalines dowodził armią, która zwyciężyła w bitwie pod Vertières nad francuską armią kolonialną dowodzoną przez generała de Rochambeau. Niedługo po zwycięstwie, 1 stycznia 1804 r. w Gonaives Dessalines proklamował niepodległość Haiti, zrywając z Francją, dotychczasową potęgą kolonialną. Haiti stało się wówczas drugim po Stanach Zjednoczonych niepodległym państwem na zachodniej półkuli.

W nowym państwie Dessalines obwołany został dożywotnim gubernatorem generalnym, a 22 września 1804 jako Jakub I ogłosił się cesarzem Haiti. Rządzone przez niego państwo miało ogromne kłopoty wewnętrzne, wynikłe przede wszystkim z trudnej sytuacji gospodarczej. Dotychczasowe plantacje, na których pracowali niewolnicy, zostały uwłaszczone, co w dalszej perspektywie wywołało międzynarodowy skandal i silne naciski mocarstw kolonialnych, by spłacić uwłaszczonych właścicieli ziemskich.

W kraju tymczasem narastało niezadowolenie z okrutnych rządów Dessalinesa. W wymierzonym przeciwko niemu spisku udział wzięli m.in. Henri Christophe oraz Alexandre Pétion. Jakub I został zamordowany przez swoich żołnierzy 17 października 1806 w miejscowości Pont Rouge (Czerwony Most), niedaleko Port-au-Prince. Dziś miejsce to, znajdujące się na peryferiach haitańskiej stolicy, upamiętnia pomnik Dessalinesa.

Zabójstwo Dessalinesa doprowadziło do napięć między kreolską i afrykańską ludnością Haiti a w konsekwencji do podziału państwa na dwie części, północną i południową.

Nazwisko Dessalinesa pozostało w tradycyjnym tytule haitańskiego hymnu, La Dessalinienne.

Przypisy

↑ polska Encyklopedia Orgelbranda z 1899 na temat jego pochodzenia napisała: murzyn z Wybrzeża Złotego i niewolnik czarnego plantatora we francuskiej części wyspy Santo Domingo